Μόνο «τυχαία» δεν μπορεί να χαρακτηριστεί η δυτική στροφή προς την Αίγυπτο, η οποία απολαμβάνει στήριξης, τόσο σε οικονομικό όσο και σε ενεργειακό επίπεδο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια στήριξης της Αιγύπτου, αλλά και η διοχέτευση του κυπριακού φυσικού αερίου προς τη γειτονική χώρα.
Δίνοντας το στίγμα της προσέγγισης των δυτικών κρατών, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ και των κρατών μελών της ΕΕ, διπλωματική πηγή που μίλησε στον «Π» εξήγησε ότι η Αίγυπτος είναι μια χώρα με πληθυσμό 130 εκατομμυρίων ανθρώπων, η κυβέρνηση της οποίας βρίσκεται υπό μεγάλη οικονομική πίεση. Μια ενδεχόμενη κοινωνική αναταραχή και μια ενδεχόμενη εξέγερση με τη συμμετοχή στρατιωτικών μέσων, λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα και οι πολίτες της, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανατροπή της κυβέρνησης Σίσι, η οποία θεωρείται πυλώνας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Ένα απευκταίο και επικίνδυνο σενάριο, το οποίο προκαλεί ανησυχία στη Δύση, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση θα ενισχυθεί η Μουσουλμανική Αδελφότητα και θα υπάρξουν συνέπειες στο μεταναστευτικό ζήτημα. Ο δυτικός κόσμος, είπε η ίδια πηγή, κάνει οικονομικές ενέσεις στο αιγυπτιακό σύστημα προκειμένου να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή και να αποφευχθεί η εσωτερική αναστάτωση, από την άλλη βέβαια κανένας δεν μπορεί να υποβαθμίσει το υψηλό ρίσκο των δυτικών επενδύσεων προς τη χώρα αυτή. Με βάση τις εκτιμήσεις, η εξίσωση της περιοχής περιλαμβάνει μεγάλα δυτικά κονδύλια προς το Ισραήλ για εξοπλιστικούς σκοπούς και οικονομική στήριξη προς την Αίγυπτο για διατήρηση της σταθερότητας στη χώρα και την περιοχή.
4 δισ. ευρώ προς την Αίγυπτο
Ενδεικτική του ενδιαφέροντας που επιδεικνύουν τα ευρωπαϊκά κράτη για την Αίγυπτο, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, είναι η απόφαση της ΕΕ να εγκρίνει κονδύλια ύψους 4 δισ. ευρώ με στόχο τη διατήρηση της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή. Καθοριστικής σημασίας προς αυτή την κατεύθυνση ήταν οι προσπάθειες του σκιώδους εισηγητή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Κύπριου ευρωβουλευτή του ΔΗΣΥ, Μιχάλη Χατζηπαντέλα, ο οποίος είχε το προηγούμενο διάστημα συναντήσεις, τόσο με τον Αιγύπτιο υπουργό Εξωτερικών όσο και με αξιωματούχους της αμερικανικής EXXON που δραστηριοποιείται στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε συνέντευξή του στον «Π», ο Μιχάλης Χατζηπαντέλα έστειλε το μήνυμα ότι ήταν κρίσιμο να διασφαλίσει ότι το ποσό των 4 δισ. ευρώ προς την Αίγυπτο θα παραμείνει ακέραιο.
Ο Χατζηπαντέλα
Με ισχυρή πλειοψηφία ψηφίστηκε η πρότασή σας για την οικονομική βοήθεια της Αιγύπτου. Για τι ποσό μιλάμε, πώς θα διατεθεί και με βάση ποια προαπαιτούμενα;
Η έγκριση με ισχυρή πλειοψηφία της δημοσιονομικής αξιολόγησης της Μακροοικονομικής Χρηματοδοτικής Συνδρομής (ΜΧΣ) προς την Αίγυπτο και την Ιορδανία από την Επιτροπή Προϋπολογισμών αποτελεί σημαντική επιτυχία, που πλέον προχωρά προς ψήφιση στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου.
Ως σκιώδης εισηγητής του ΕΛΚ, ήταν κρίσιμο να διασφαλίσω ότι το ποσό των 4 δισ. ευρώ προς την Αίγυπτο θα παραμείνει ακέραιο, αποτρέποντας τροπολογίες των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων που επιδίωκαν τον επιμερισμό του. Οι διαπραγματεύσεις υπήρξαν δύσκολες και μέχρι την τελευταία στιγμή καταβάλαμε προσπάθειες για να διασφαλίσουμε την απαιτούμενη πλειοψηφία. Η αποτροπή των προσπαθειών των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων να κατακερματιστεί η χρηματοδότηση απαιτούσε στρατηγική προσέγγιση και ισχυρές συμμαχίες.
Παρά τις προκλήσεις, πετύχαμε ένα θετικό αποτέλεσμα και αναμένουμε την ψήφιση στην ολομέλεια. Δεδομένης της στρατηγικής σημασίας της Αιγύπτου, στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα 4 δισ. ευρώ θα εκταμιευθούν σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, ενισχύοντας τη σταθερότητα και τη συνεργασία στην περιοχή.
Είχατε συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου την ώρα που η Κύπρος ετοιμάζεται για συμφωνίες με το Κάιρο για τα ενεργειακά (κοιτάσματα «Κρόνος» και «Αφροδίτη»). Τι προκύπτει;
Η συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, δρα Badr Abdelatty, πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούργο έπειτα από αίτημά του, λόγω της ιδιότητάς μου ως σκιώδους εισηγητή του ΕΛΚ για τη δημοσιονομική αξιολόγηση που αφορά τη ΜΧΣ των 4 δισεκατομμυρίων.
Στη συνάντηση αναδείξαμε τη σημασία της προστασίας των συνόρων και της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης, καθώς η Κύπρος, ως κράτος μέλος της ΕΕ, πλήττεται ιδιαίτερα από τις μεταναστευτικές ροές στην περιοχή. Τόνισα ότι το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το εθνικό μας συμφέρον και πως η στενή συνεργασία μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην αποτελεσματική διαχείριση αυτών των προκλήσεων.
Παράλληλα, η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία, καθώς η Κύπρος προετοιμάζεται για ενεργειακές συμφωνίες. Είναι σαφές ότι η εμβάθυνση των διμερών μας σχέσεων δεν περιορίζεται μόνο στα ζητήματα μετανάστευσης, αλλά εκτείνεται και στον στρατηγικό τομέα της ενέργειας, όπου η Κύπρος και η Αίγυπτος μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιφερειακή ενεργειακή σταθερότητα.
Στο πλαίσιο της συνάντησής σας με αξιωματούχους την EXXON, έχετε εντοπίσει οποιαδήποτε στροφή προς την Αίγυπτο, των εταιρειών και κατ΄ επέκταση των κρατών από τα οποία προέρχονται οι εν λόγω εταιρείες;
Στη συνάντησή μας με εκπροσώπους της ExxonMobil, η συζήτηση επικεντρώθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την απλοποίηση των κανονισμών για τις επιχειρήσεις, την πράσινη μετάβαση σε ρυθμό που μπορεί να υποστηρίξει ο ιδιωτικός τομέας, καθώς και στις εξελίξεις στο τεμάχιο όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία.
Η Αίγυπτος δεν αποτέλεσε αντικείμενο της συγκεκριμένης συζήτησης. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η χώρα έχει εδραιώσει τη θέση της ως ενεργειακός κόμβος, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές LNG και τις στρατηγικές της συνεργασίες. Το αυξημένο ενδιαφέρον ενεργειακών εταιρειών και κρατών για την Αίγυπτο συνδέεται με την ανάγκη διαφοροποίησης των ενεργειακών διαδρομών και τη διασφάλιση σταθερών προμηθειών φυσικού αερίου εν μέσω της ευρύτερης ενεργειακής αναδιάταξης στην περιοχή.
Τί σημαίνει αυτή η δυτική στροφή προς την Αίγυπτο για την Τουρκία; Οι λόγοι είναι καθαρά οικονομικοί ή περιλαμβάνουν και κάποιου είδους μήνυμα;
Η ενίσχυση της θέσης της Αιγύπτου ως ενεργειακού κόμβου στέλνει μηνύματα, τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά. Από οικονομικής μεριάς, αναδεικνύεται η σημασία της αξιοποίησης υποδομών και της δημιουργίας σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος. Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η δυτική στροφή προς την Αίγυπτο ενδέχεται να αντικατοπτρίζει την επιδίωξη σταθερών και αξιόπιστων εταίρων στην περιοχή.
Όσον αφορά την Τουρκία, η εξίσωση της ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο διαμορφώνεται με βάση τη σταθερότητα και τη συμβατότητα με το διεθνές δίκαιο. Πέραν από τα ζητήματα ανταγωνιστικότητας, πράσινης μετάβασης και τις εξελίξεις στο τεμάχιο όπου δραστηριοποιείται η ExxonMobil, συζητήσαμε επίσης τη σημασία ενός σταθερού και προβλέψιμου ρυθμιστικού πλαισίου για την προσέλκυση επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα.
Η ExxonMobil υπογράμμισε ότι η αβεβαιότητα γύρω από τις ευρωπαϊκές πολιτικές και ρυθμίσεις επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις. Επιπλέον, αναδείχθηκε ο ρόλος της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών στις ενεργειακές έρευνες, καθώς και η σημασία των στρατηγικών συνεργασιών για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου.
Στη συνάντηση επισημάνθηκε ότι η μοναδική επένδυση της ExxonMobil αυτή τη στιγμή σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι αυτή στην Κύπρο, αναδεικνύοντας την καίρια σημασία που έχει η χώρα μας για την ενεργειακή εφοδιαστική αλυσίδα και ασφάλεια. Μένει να επιβεβαιωθούν τα πρώτα ενδεικτικά δεδομένα με την ολοκλήρωση της γεώτρησης που ξεκίνησε.
Συζητήσαμε, μάλιστα, ότι αν προχωρήσει η εξόρυξη φυσικού αερίου, η πώλησή του στα κράτη-μέλη θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές στην αγορά και σε έσοδα για την Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό θα μειώσει το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα φθηνότερο ρεύμα για τους καταναλωτές.
Η Ευρώπη μπορεί να προσφέρει λύσεις και για τη μείωση του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος αξιοποιώντας τις ενεργειακές δυνατότητες.
