Οι ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου (2024), εκλογικά αποτελέσματα αλλά και δημοσκοπήσεις σε ευρωπαϊκά κράτη δείχνουν ξεκάθαρα μετατόπιση του εκλογικού σώματος προς τα δεξιότερα. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) κέρδισε τις 188 από τις 720 έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι Σοσιαλδημοκράτες (S&D) πήραν 136 και η ακροδεξιά ομάδα Πατριώτες για την Ευρώπη 84 έδρες. Στο δεξιό/ακροδεξιό φάσμα βρίσκονται η Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) οι οποίοι κατέχουν 78 έδρες, και οι της Ευρώπης των Κυρίαρχων Εθνών 25. Ο νέος κομματικός χάρτης του Ευρωκοινοβουλίου βγάζει την ακροδεξιά από την απομόνωση που ήταν την προηγούμενη πενταετία και υποχρεώνει βασικά το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να συνεργάζεται με άλλες πολιτικές ομάδες -και με την ακροδεξιά- για να περνά τις πολιτικές του.
Τραμπισμός
Η εκλογή του ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ, για δεύτερη θητεία, μετά από το διάλειμμα με τον δημοκρατικό Μπάιντεν, που στέλνει το μήνυμα ότι το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών (05/11/2024) δεν ήταν ατύχημα αλλά επιλογή, προκαλεί αμηχανία στην κεντροδεξιά και «δικαιώνει» τη… δεξιοδεξιά και ακροδεξιά. «Σε γενικές γραμμές, παρατηρείται μία γενίκευση τού δεξιού ριζοσπαστικού εκλογικού σώματος. Η γενίκευση αυτή εξηγείται από τη δυσαρέσκεια που εκφράζει ένας αριθμός πολιτών που αισθάνονται παραγκωνισμένοι και ότι έχουν αφεθεί στην τύχη τους», εξήγησε στο Euronews (23/12/2024) ο Pascal Delwit, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB). Αυτοί οι ψηφοφόροι, συνέχισε, αισθάνονται επίσης ότι «οι μεταναστευτικές ροές είναι πλέον πολύ μεγάλες» και «συμβάλλουν στο να διατηρούνται οι μισθοί σε πολύ χαμηλά επίπεδα». Για τον καθηγητή, δεν πρόκειται για ένα κυκλικό φαινόμενο αλλά για ένα πολιτικό ρεύμα που παρατηρείται από τις αρχές του αιώνα και το οποίο τείνει όλο και να ανεβαίνει και περισσότερα τέτοια κόμματα να μετέχουν σε κυβερνήσεις ή να στηρίζουν κυβερνητικά σχήματα.
Ένταξη στους Συντηρητικούς
Πριν από περίπου δυο εβδομάδες, το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ) ανακοίνωσε την επίσημη ένταξή του στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές, με αφορμή το συνέδριο της ευρωπαϊκής πολιτικής ομάδας που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 14 Ιανουαρίου 2025. Σημειώνεται ότι οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές εκπροσωπούνται από δύο αρχηγούς κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: την Πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι (Αδέλφια της Ιταλίας), την οποία ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης -όπως ο ίδιος έχει πει σε ιδιωτικές συζητήσεις- θεωρεί ως το μέλλον της δεξιάς στην Ευρώπη και έχει πολύ καλές σχέσεις μαζί της, και τον Πρωθυπουργό της Τσεχίας, Πετρ Φιάλα (Πολιτικό Δημοκρατικό Κόμμα). Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές επιδιώκουν, όπως οι ίδιοι λένε με ελκυστικές λέξεις, τη ριζική αλλαγή της δομής και της φιλοσοφίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δίνουν έμφαση στην ατομική ελευθερία/ευθύνη, στην ελεύθερη επιχειρηματικότητα/εμπόριο, στο κράτος-έθνος και είναι εναντίον του ομοσπονδιακού συστήματος της ΕΕ, στην εθνική ευημερία, στην οικογένεια ως ακρογωνιαίου λίθου της κοινωνίας, στη σχέση ασφάλειας με το ΝΑΤΟ, στον αποτελεσματικό έλεγχο της μετανάστευσης, στις ανάγκες του αστικού και αγροτικού πληθυσμού. Οι θέσεις του ΕΛΑΜ σε επικεφαλίδες είναι (από την ιστοσελίδα του Μετώπου): Βελτιώνουμε την οικονομία μας, χαράζουμε νέα πορεία στο Κυπριακό, δίνουμε κίνητρα για νέες οικογένειες, λέμε ΟΧΙ στη λαθρομετανάστευση, μαζί με τους πρόσφυγές μας, στηρίζουμε τις ευάλωτες ομάδες, επενδύουμε στους νέους, προωθούμε τη γεωργία και την κτηνοτροφία, προστατεύουμε το περιβάλλον, ζωντανεύουμε τον αθλητισμό.
2008 - 2024
Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ) ιδρύθηκε το 2008 με στελέχη του να έχουν στενούς δεσμούς με τη, σύμφωνα με απόφαση ελληνικού δικαστηρίου (07/10/2020), εγκληματική οργάνωση-συμμορία Χρυσή Αυγή της Ελλάδας. Το ΕΛΑΜ αρχικά επιχείρησε να εγγραφεί στο μητρώο κομμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών ως «Χρυσή Αυγή - Πυρήνας Κύπρου», όμως δεν έγινε δεκτό και υποβλήθηκε ξανά αίτηση ως «Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο». Στις εκλογικές αναμετρήσεις ξεκίνησε με πολύ χαμηλό ποσοστό, αλλά είχε συνεχή ανοδική πορεία. Στις ευρωεκλογές του 2009 πήρε 0,22%, στις βουλευτικές εκλογές του 2011 έλαβε 1,08%, στις προεδρικές του 2013 κατήλθε με υποψήφιο τον Γιώργο Χαραλάμπους και έλαβε 0,88%, στις ευρωεκλογές του 2014 έφθασε το 2,69%. Εκμεταλλευόμενο την οικονομική κρίση, την ανεργία, το Κυπριακό, το Μεταναστευτικό, την απαξίωση των κομμάτων, τη συμπάθεια/στήριξη της Εκκλησίας της Κύπρου και το… εκλογικό όριο, στις βουλευτικές του 2016 το ΕΛΑΜ κατάφερε να μπει στη Βουλή με 3,71% και δύο βουλευτές (το 2015 ο ΔΗΣΥ επέμενε να πάει το εκλογικό μέτρο στο 4% για να μην πάθει ζημιά από το ΕΛΑΜ, το ΑΚΕΛ με διάφορα τερτίπια το κράτησε στο 3,6% για να κόψει ψήφους το ΕΛΑΜ από τον Συναγερμό). Στις προεδρικές εκλογές του 2018, το ΕΛΑΜ διεκδίκησε την Προεδρία της Δημοκρατίας με υποψήφιο τον πρόεδρό του Χρίστο Χρίστου και έλαβε 5,65%. Στις ευρωεκλογές του 2019 το ποσοστό του κόμματος έφθασε στο 8,25%. Στις βουλευτικές εκλογές του 2021 με ποσοστό 6,78% εξέλεξε τέσσερις βουλευτές και με τις ψήφους του εκλέγηκε η βουλευτής του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, πρόεδρος της Βουλής. Στις προεδρικές του 2023, ο υποψήφιος του ΕΛΑΜ, πρόεδρος τού Μετώπου, Χρίστος Χρίστου, έλαβε 6,04%. Στις ευρωεκλογές του 2024 το ΕΛΑΜ τερμάτισε τέταρτο με ποσοστό 11,19% (ΔΗΣΥ 24,78%, ΑΚΕΛ 21,49%, Φειδίας 19,36%) και εξέλεξε τον πρώτο ευρωβουλευτή του -ΑΚΕΛ και ΕΔΕΚ έχασαν από μία έδρα (την άλλη έδρα την πήρε ο Φειδίας Παναγιώτου).
Συγκοινωνούντα δοχεία
Τον Οκτώβριο του 2021 (6/10/2021), το ΕΛΑΜ αποφάσισε να διαγράψει τον βουλευτή του Ανδρέα Θεμιστοκλέους (πρώην βουλευτή ΔΗΣΥ), κατηγορώντας τον για ανάρμοστη συμπεριφορά και παραβίαση του κώδικα δεοντολογίας του Μετώπου, ο οποίος του είχε δοθεί πριν από τις βουλευτικές εκλογές και τον είχε προσυπογράψει. Λίγο πριν τις τελευταίες ευρωεκλογές, το ΕΛΑΜ είχε δύο ξαφνικές καλές μεταγραφές από τον Δημοκρατικό Συναγερμό. Τον τέως κυβερνητικό εκπρόσωπο τού Αναστασιάδη, αντιπρόεδρο του ΔΗΣΥ, Μάριο Πελεκάνο, και τον τότε δημοφιλή χρηματοπιστωτικό επίτροπο, Παύλο Ιωάννου, που βοήθησαν στην περαιτέρω αλλαγή της εικόνας του ΕΛΑΜ –ειδικά ο κ. Πελεκάνος, νέος, με ανοικτά χρώματα ντυμένος και ευγενικός, πρόσθεσε πολιτικό λόγο (δεξιό αλλά εντός του δημοκρατικού τόξου) στους ακροδεξιούς τύπους με τα μαύρα και τις άγριες διαθέσεις σε οτιδήποτε διαφορετικό και εκτός του τριπτύχου «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Οι Πελεκάνος - Ιωάννου δεν κατάφεραν να εκλεγούν ευρωβουλευτές, πήραν ωστόσο πόστα στο ΕΛΑΜ: Ο πρώτος ανέλαβε επικεφαλής του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας και συμμετέχει στο πολιτικό συμβούλιο, ενώ ο δεύτερος ανέλαβε επικεφαλής της γραμματείας Οικονομικών Θεμάτων και συμμετέχει στην κεντρική επιτροπή.
Κανονικοποίηση
Από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές (2021) και έπειτα είναι εμφανής η σε πλήρη εξέλιξη επιχείρηση κανονικοποίησης του ακροδεξιού ΕΛΑΜ. Άφησαν κατά μέρος τους υψηλούς τόνους, τις προκλήσεις, τις ακρότητες και τις φασιστικές συμπεριφορές (τα πογκρόμ εναντίον μεταναστών σε Χλώρακα και Λεμεσό, τον Σεπτέμβρη του 2023, δεν χρεώθηκαν μόνον σε ελαμίτες), τερματίστηκαν οι πορείες με στελίφια (κοντάρια γεωργικών εργαλείων όπως αξίνα, τσάπα κ.λπ). Για έναν παράξενο λόγο, σταμάτησαν και οι ξυλοδαρμοί Τουρκοκυπρίων και μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Μιλούν πια με προσιτό τρόπο και μόνο για θέματα που έχουν μεγάλη απήχηση στον πολύ κόσμο, που αφορούν την καθημερινότητά του, όπως είναι η ακρίβεια, φτωχοποίηση, «κόκκινα δάνεια», Μεταναστευτικό, ασφάλεια, χωρίς να ξεχνούν τον στρατό, τα εθνικά θέματα και ζητήματα της woke ατζέντας. Είναι πλέον πολύ προσεκτικοί στο πώς ντύνονται στην… τηλεόραση (έβγαλαν τα ολόμαυρα ρούχα) και τι λένε και πώς εκφράζονται στον δημόσιο διάλογο -σταμάτησαν τα ρατσιστικά παραληρήματα και δηλώσεις, αλλά και διαδηλώσεις, που προκαλούσαν ανατριχίλα και φόβο σε ομάδες πληθυσμού. Με αυτόν τον τρόπο και χωρίς να αλλάξουν ή/και να νοθεύσουν τις σκληρές τους θέσεις, κατάφεραν να είναι παρόντες σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές αλλά και στον Τύπο, δίπλα από στελέχη παραδοσιακών κομμάτων, και άνετα να πλασάρουν τη νέα τους κανονική πολιτική φυσιογνωμία.
Άνοιξε η όρεξη
Το πετυχημένο πείραμα των ευρωεκλογών του περασμένου Ιουνίου, δηλαδή το μπόλιασμα του σκληρού ηγετικού πυρήνα του ΕΛΑΜ με δυο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της δεξιάς, με διαφορετικό πολιτικό και εξωτερικό φιζίκ από αυτό που έχει στον νου του για τον ορίτζιναλ ελαμίτη ο μέσος Κύπριος, άνοιξε την όρεξη στην ηγεσία του κόμματος και προσπαθεί να το συνεχίσει. Με δόλωμα τα ποσοστά του ΕΛΑΜ στις ευρωεκλογές και μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα που το θέλει να είναι σίγουρα τρίτο κόμμα, αν όχι και δεύτερο στις βουλευτικές του 2026, πράγμα που σημαίνει αρκετές βουλευτικές έδρες, η ηγεσία του κόμματος ρίχνει τα δίχτυά της όπου θεωρεί ότι μπορεί να έχει καλή ψαριά/ψήφους: σε πολιτικούς, επιχειρηματίες, δικηγόρους, ποδοσφαιρικούς παράγοντες, τραπεζίτες κ.λπ. Πολιορκεί αναγνωρίσιμα πρόσωπα της λαϊκής δεξιάς του χριστοδουλιδικού ΔΗΣΥ, που σήμερα έχουν μείνει μετέωρα κομματικά είτε γιατί δεν τους θέλει ο επίσημος Συναγερμός στα ψηφοδέλτιά του για τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές είτε γιατί δεν τους «ανταπέδωσε» ο Νίκος Χριστοδουλίδης τη στήριξη που του πρόσφεραν όταν αποφάσισε να διεκδικήσει την Προεδρία της Δημοκρατίας. Ασκεί πίεση και σε προσωπικότητες του ΔΗΚΟ που βλέπουν το κόμμα τους να φυλλοροεί και να χάνει συνεχώς πολιτικό έδαφος και, άρα, τα όνειρά τους για μια θέση στη Βουλή να εξανεμίζονται, ενώ παράλληλα διευρύνει την επιρροή του σε ποδοσφαιρικές ομάδες της δεξιάς, κυρίως σε ΑΠΟΕΛ και Ανόρθωση, με τις ευλογίες και τη βοήθεια μελών της διοίκησης των ομάδων. Την πρόσκληση για συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ των βουλευτικών του 2026 συνοδεύει και μία σημαντική διευκρίνιση: Ελάτε όπως είστε, με τις ιδέες σας και τις απόψεις σας, θα διατηρήσετε το δικαίωμα στη διαφοροποίηση, δεν θα χρειαστεί να υιοθετήσετε τις σκληρές θέσεις του ΕΛΑΜ. Εννοείται ότι οι προσκλήσεις απευθύνονται σε πρόσωπα που σε γενικές γραμμές είναι κοντά στις θέσεις του ΕΛΑΜ στα μεγάλα θέματα, αλλά εκφράζονται πιο μαλακά και ανώδυνα.
Αννίτα ή Χριστοδουλίδη;
Η ηγεσία του ΕΛΑΜ -που δεν κρύβει τον ενθουσιασμό της για την αποδοχή που τυγχάνει το κόμμα στους δεξιούς κύκλους- θεωρεί ότι το Μέτωπο θα βρίσκεται στην επόμενη κυβέρνηση του τόπου και εξηγεί πως όποιος (ή και όποιοι) υποψήφιος από τη δεξιά περάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών (π.χ. Νίκος Χριστοδουλίδης, Αννίτα Δημητρίου, άλλος/άλλη) θα χρειαστεί και τις ελαμίτικες ψήφους για να εκλεγεί. Με την πρόεδρο του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, είναι δυσαρεστημένη μερίδα της ηγεσίας και του κόσμου του ΕΛΑΜ, διότι δεν δείχνει να εκτιμά τη συνεισφορά του Μετώπου στην εκλογή της στην προεδρία της Βουλής, με αποκορύφωνα το «Δεν χρωστάω τίποτε και σε κανέναν» που είπε τον Δεκέμβριο του 2022 στην ολομέλεια της Βουλής. Σε ό,τι αφορά τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, οι εντολές από την ηγεσία προς τα στελέχη του ΕΛΑΜ είναι ότι ασκούμε κριτική τόσο… όσο, δηλαδή προσεκτικά και όχι ενοχλητικά, με ανταλλάγματα λάφυρα της εξουσίας, που σημαίνει «σύσφιγξη σχέσεων» με ψηφοφόρους αλλά και προσέλκυση νέων ψήφων. Πάντως, τη δέουσα εκτίμηση και προσοχή στο ΕΛΑΜ δείχνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά ότι είναι περίπου «όμηρός» του, αφού για να περάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2028 μάλλον θα χρειαστεί να μην έχει δικό του υποψήφιο το Μέτωπο, όπως το συνηθίζει (ή να τον στηρίξει από τον πρώτο γύρο, πράγμα που φαντάζει αδύνατον σήμερα, λόγω των πολλών συναγερμικών που ψηφίζουν ΕΛΑΜ για να τιμωρήσουν πολιτικά πρόσωπα ή/και πολιτικές τού κόμματός τους και όχι για να διαλύσουν το κόμμα τους). Ενδεικτικές οι δηλώσεις του επικεφαλής του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας του ΕΛΑΜ, Μάριου Πελεκάνου, αναφορικά με τα όσα είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο State of the Union του 2025 την περασμένη Τετάρτη, 29 Ιανουαρίου: Η κυβέρνηση θα κριθεί από τις πράξεις και τα έργα της. Σε ορισμένα ζητήματα οι εξαγγελίες είναι ελλιπείς, ωστόσο σε άλλα ζητήματα, που ακούστηκαν, ικανοποιούν το ΕΛΑΜ («Προκλήσεις»/ΡΙΚ, 30/01/2025). Σημειώνεται ότι οι του ΕΛΑΜ αναγνωρίζουν ότι μόνον ένα κόμμα με επικεφαλής τον τέως Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, θα μπορούσε να τους κόψει τη φόρα, να τους αφαιρέσει ψήφους και ποσοστά, και μάλιστα αρκετά, στις βουλευτικές του 2026.
Πολιτική των μνημοσύνων
O φόβος που προκαλεί το ΕΛΑΜ στον ΔΗΣΥ, ο οποίος την τελευταία δεκαετία δείχνει να έχει χάσει την ταυτότητά του και τη σύνδεσή του με τον κόσμο του, είναι που την περασμένη Κυριακή έντυσε στα ολόμαυρα την πρόεδρο του ΔΗΣΥ (και πρόεδρο της Βουλής), Αννίτα Δημητρίου, η οποία αγκαζέ με την Έλλη Χριστοδουλίδου (ιδιοκτήτρια του σπιτιού που ήταν το κρησφύγετο του Γρίβα-Διγενή) πορεύθηκαν, με σύσσωμο τον ΔΗΣΥ, από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, όπου τελέστηκε το μνημόσυνο του αρχηγού της ΕΟΚΑ Α & ΕΟΚΑ Β, μέχρι το κρησφύγετο όπου έγινε η κατάθεση στεφάνων. Πέρυσι, ερωτηθείσα σχετικά, η κ. Δημητρίου είχε δηλώσει στην «Πρωινή Επιθεώρηση» του Πολίτη 107.6 (31/1/2024): «Δεν ήθελα να ξεκινήσω μιαν άλλη συζήτηση σε όλο αυτό που γίνεται. Και αρκετά με αυτό το θέμα κάθε χρόνο αν θα πάμε ή δεν θα πάμε στο μνημόσυνο του οποιουδήποτε. Έχουμε τόσα θέματα να διαχειριστούμε και θα συζητούμε τώρα για το 1956, το 1821! Ε φτάνει, νομίζω. Σεβασμός πλήρως στην ιστορία μας. Έχουμε τόσα θέματα τώρα, να δούμε πού εστιάζουμε». Ο γαμπρός της Έλλης Χριστοδουλίδου, Ττίμης Ευθυμίου, θα είναι υποψήφιος βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού στη Λεμεσό. Ο κ. Ευθυμίου, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε βουλευτής του Συναγερμού αλλά και υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Τάσσου Παπαδόπουλου, και είχε ιδρύσει την πολιτική Κίνηση «Ελεύθεροι Πολίτες», έχει πλέον επανέλθει κανονικά στον ΔΗΣΥ ως μέλος.
Λίγο πιο δεξιά
Η ηγεσία του ΔΗΣΥ δεν κρύβει τα τρία κλικ δεξιότερα που έχει κάνει τον τελευταίο χρόνο, θεωρώντας ότι πρέπει να βγει ξανά στην επιφάνεια το δεξιό πρόσωπο τού Συναγερμού που είναι, όπως το αποτύπωσε σε μία φράση ηγετικό στέλεχος του κόμματος, μιλώντας στον «Π»: «Δεν χαρίζουμε σε κανέναν τους εθνικούς αγώνες, τους αγωνιστές μας και την πατρίδα μας, αναδεικνύουμε τον ρόλο της οικογένειας και της θρησκείας μας, με προσοχή στη woke ατζέντα γιατί χάθηκε το μέτρο και φθάσαμε στο άλλο άκρο, αυστηρούς περιορισμούς στη μετανάστευση γιατί επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό η καθημερινότητα των μόνιμων κατοίκων του νησιού, και στο Κυπριακό θέλουμε λύση για να μην χαθεί η ελληνικότητα του νησιού και ο κυπριακός ελληνισμός». Σημαντικό είναι ότι σήμερα δίνουμε σημασία στον κόσμο μας, ακούμε τους ψηφοφόρους μας τι θέλουν να μας πουν και τους λαμβάνουμε υπόψη, κατέληξε ο ίδιος.
*Το «Make America Great Again (MAGA)» είναι αμερικανικό πολιτικό σύνθημα (και πολιτικό κίνημα) που χρησιμοποίησε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια των επιτυχημένων προεδρικών εκστρατειών του, το 2016 και το 2024.
Τα αποτελέσματα των τελευταίων ευρωεκλογών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (2024).
