Ένας χρόνος φεύγει κι ένας καινούργιος μάς κτυπά την πόρτα. Ως είθισται, αυτή την περίοδο κάνουμε απολογισμούς, αποτιμήσεις, χειροκροτούμε τα θετικά και αποδοκιμάζουμε τα αρνητικά. Τι αφήνει στην Κύπρο το 2024 και τι κληροδοτεί στο 2025; Απαντήσεις επιχειρήσαμε να πάρουμε από τρεις βουλευτές της νεότερης (κομματικής) γενιάς. Φωτεινή Τσιρίδου, βουλευτής ΔΗΣΥ στην επαρχία Λεμεσού, Γιώργος Κουκουμάς της εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου από το ΑΚΕΛ και Χρύσης Παντελίδης, βουλευτής Λευκωσίας, ΔΗΚΟ, απαντούν στα ερωτήματά μας. Για αυτά που έγιναν ή δεν έγιναν και για αυτά που πρέπει να γίνουν.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Το 2024 μας αποχαιρετά, το 2025 είναι στο κατώφλι μας. Πώς ήταν αυτή η χρονιά για την Κύπρο;
2. Κυπριακό: Το σημαντικότερο που έγινε ήταν η άτυπη τριμερής στη Νέα Υόρκη. Ποια προοπτική δημιουργεί η εξέλιξη αυτή, με δεδομένο το γεγονός ότι πέρασαν και περισσότερο από δύο μήνες από τότε;
3. Πείθει η πλευρά μας για τις προθέσεις της για επανεκκίνηση της διαπραγματευτικής διαδικασίας; Και την προσήλωσή της στα συμφωνηθέντα της λύσης;
4. Πού εστιάζει η εξωτερική πολιτική της χώρας μας σήμερα, που η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου βρίσκεται και πάλι σε κρίση;
5. Η ακρίβεια πλήττει πολλά νοικοκυριά και χιλιάδες συμπολίτες μας ζουν είτε στο όριο της φτώχειας είτε κοντά σε αυτό. Ποια η ευθύνη Εκτελεστικής και Νομοθετικής Εξουσίας, της Πολιτείας γενικότερα, απέναντι στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού;
6. Την τελευταία ολομέλεια της Βουλής σημάδεψε η συζήτηση για φορολόγηση των υπερκερδών στις τράπεζες. Ο πολίτης διερωτάται, γιατί μια φορά να μην «πληρώσουν» και οι τράπεζες;
7. Ποιες εκτιμάτε πως είναι οι δυνατότητες της κυπριακής οικονομίας το 2025;
8. Ποιο είναι το σημαντικότερο κληροδότημα του 2024 στο 2025;
Φωτεινή Τσιρίδου: Για να πείσει εκτός, ο Πρόεδρος πρέπει πρώτα να πείσει εντός
«Είναι επιτακτική ανάγκη: πρώτον, η κυβέρνηση να φροντίσει να έχει η ίδια και τα κόμματα που την υποστηρίζουν κοινή γραμμή για να αποφεύγεται η σύγχυση και, δεύτερο, να αφεθεί το Κυπριακό έξω από τη βιομηχανία εντυπώσεων για εσωτερική κατανάλωση»
1. Για την Κύπρο ήταν μια δύσκολη χρονιά με κάποια θετικά στοιχεία στα οποία πρέπει να κτίσουμε. Μια χρονιά που χαρακτηρίζεται από ένα ασταθές και ρευστό εξωτερικό περιβάλλον και μια εσωτερική δυσπραγία: ακρίβεια και αύξηση του κόστους ζωής, πολίτες θυμωμένοι και απογοητευμένοι, αδυναμία να βρούμε τον δρόμο μας. Οι κυβερνώντες έδειξαν διστακτικότητα, αναποφασιστικότητα και αργές αντιδράσεις. Την ίδια στιγμή η δειλή κινητικότητα στο Κυπριακό, η προσέγγιση με τις ΗΠΑ, οι αναβαθμίσεις της οικονομίας μας είναι θετικά στοιχεία που δείχνουν τη δύναμη της χώρας μας και που πρέπει να αξιοποιηθούν το 2025.
2. Η άτυπη τριμερής δημιουργεί κατ' αρχάσ κινητικότητα και αυτό είναι μια καλή αρχή μετά από μια μακρά περίοδο στασιμότητας. Χρειαζόμαστε το διεθνές ενδιαφέρον, το Κυπριακό να ενταχθεί στη διεθνή ατζέντα ως μία από τις ανοικτές πληγές στην περιοχή μας. Πρέπει να πείσουμε όλους τους ενδιαφερόμενους ότι η λύση θα δημιουργήσει ευεργετικές συνέπειες σε μια σειρά ζητήματα, πέρα από τα δικά μας αιτήματα. Προϋπόθεση είναι η κυβέρνηση να το εννοεί και να το επιδιώκει, καθώς και να μας ενημερώνει υπεύθυνα για τις επόμενες κινήσεις και εξελίξεις. Στο μέτρο που προχωράμε ουσιαστικά προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, ο Δημοκρατικός Συναγερμός θα στηρίζει. Είναι επιτακτική ανάγκη: πρώτον, η κυβέρνηση να φροντίσει να έχει η ίδια και τα κόμματα που την υποστηρίζουν κοινή γραμμή για να αποφεύγεται η σύγχυση και, δεύτερο, να αφεθεί το Κυπριακό έξω από τη βιομηχανία εντυπώσεων για εσωτερική κατανάλωση.
3. Για να πείσει εκτός πρέπει πρώτα να πείσει εντός της χώρας. Ο Πρόεδρος φαίνεται να αφήνει πίσω του τους προεκλογικούς ενδοιασμούς του αλλά η αμφισημία σχετικά με το πλαίσιο Γκουτέρες και άλλα σημεία της επανέναρξης παραμένει. Υποστηρικτές, περίγυρος και κόμματα που στηρίζουν τον Πρόεδρο συντηρούν ένα κλίμα επιφύλαξης και καχυποψίας το οποίο οφείλει να αντιμετωπίσει ώστε να αποφευχθούν παρατράγουδα που πλήττουν την αξιοπιστία μας. Αν έχουμε ενιαίο λόγο στο εσωτερικό, τότε και η διεθνής κοινότητα θα καταλάβει ότι το εννοούμε.
4.Είναι ευχάριστη εξέλιξη για τη χώρα η απόφαση του Προέδρου να εγκαταλείψει τη διστακτικότητά του σχετικά με τις σχέσεις μας με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Η Κύπρος πρέπει να λειτουργεί και να τοποθετείται ως καταλύτης λύσεων που φέρνουν ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή, σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους και Δυτικούς μας συμμάχους. Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση έχει κάνει θετικά βήματα, πατώντας στο μονοπάτι του ΔΗΣΥ, και τη στηρίζουμε. Εξάλλου πρώτοι εμείς δώσαμε τη δυνατότητα στον Πρόεδρο αλλά και τον επίτροπο να απευθύνονται και να εκπροσωπούν το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Τουλάχιστον στο εξωτερικό και ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουμε την πολυτέλεια των διαφοροποιήσεων. Παραμένουμε σε εγρήγορση και περιφρουρούμε την ορθή πορεία της χώρας μας.
5. Τεράστια ευθύνη και δεν πρέπει ποτέ να αποκτήσουμε την αλαζονεία να πούμε ότι κάναμε αρκετά. Όσο κι αν οι εξωτερικές συνθήκες είναι επιβαρυντικές για την ακρίβεια, αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία ούτε για τη Βουλή ούτε για την κυβέρνηση που έχει την κύρια ευθύνη. Ευθύνη που πρέπει να την αναλάβει παύοντας να κρύβεται πίσω από τη Βουλή, τη δημόσια υπηρεσία, την «κακή» αγορά» ή τους ξένους. Κάνει λίγα και πολύ αργά, όπως η προσέγγισή της για το στεγαστικό, για τα άτομα με αναπηρία, για τις οικογένειες με παιδιά, τους φοιτητές ή τους πρόσφυγες.
Η άνοδος των τιμών εξαφανίζει το εισόδημα του νοικοκυριού αλλά αυξάνει τα κρατικά έσοδα. Το κοινωνικό αυτό πλεόνασμα πρέπει να επιστρέφει με στοχευμένα μέτρα σε αυτούς που το έχουν ανάγκη και όχι με αστόχευτη επιδοματική πολιτική και εξυπηρετήσεις. Επίσης, η κυβέρνηση έχει δουλειά να κάνει στην καταπολέμηση των μονοπωλίων και των ολιγοπωλίων που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και δεν αφήνουν τις τιμές να πέσουν. Και εκεί έχουμε μείνει πολύ πίσω.
6. Οι πολίτες δεν πρέπει να πέφτουν θύματα μιας εύκολης λαϊκίστικής ρητορικής. Όλοι ξέρουμε πού μας οδήγησε αυτού του είδους η δημαγωγία. Η φορολογία των τραπεζών ήταν γι' αυτές το τέλειο άλλοθι. Δεν θα πλήρωναν ούτε σεντ οι τράπεζες αλλά θα επιβαρύνονταν οι πελάτες τους καθώς αυτό το κόστος πάντοτε μετακυλίεται. Αντίθετα, οι τράπεζες θα τη γλύτωναν ενώ αλλού έχουν δουλειά να κάνουν: να μειώσουν τη διαφορά μεταξύ καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων, και να μειώσουν τις αδικαιολόγητες χρεώσεις. Δηλαδή αυτό που λέμε εμείς στις προτάσεις που έχουμε κάνει εδώ και μήνες.
Η υπεύθυνη στάση μπορεί να μην είναι πάντοτε δημοφιλής αλλά είναι ωφέλιμη στην οικονομία και την κοινωνία. Αυτός είναι ο δικός μας δρόμος.
7. Η κυπριακή οικονομία έχει κάθε δυνατότητα να αναπτυχθεί παρά το δύσκολο, ασταθές περιβάλλον, αν βελτιώσει την ανθεκτικότητά της, διαφοροποιήσει τις πηγές της και βελτιώσει τις υποδομές της. Στον Δημοκρατικό Συναγερμό εγγυόμαστε την πολιτική και οικονομική σταθερότητα στο μέτρο που μας αναλογεί, καλωσορίζουμε τις επενδύσεις και βεβαιώνουμε δεν θα αφήσουμε τη χώρα να μπλέξει σε περιπέτειες. Φυσικά, το βάρος της διατήρησης της αξιοπιστίας του κράτους πέφτει στην κυβέρνηση.
Από εκεί και πέρα, από τη μεγέθυνση και ανάπτυξη της οικονομίας πρέπει να ωφελούνται όλοι. Όλοι πρέπει να έχουν μερίδιο στον συλλογικά παραγόμενο πλούτο. Σήμερα, ένα μεγάλο, πλειοψηφικό κομμάτι της μεσαίας τάξης υποφέρει δυσανάλογα από όσο προσφέρει στην οικονομία. Έχουν όλο το βάρος χωρίς δίχτυ προστασίας και βλέπουν τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών τους να γίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Οφείλουμε να τους βοηθήσουμε γιατί αναπόφευκτα θα λυγίσουν. Παράλληλα, τα οφέλη της ανάπτυξης πρέπει να μοιράζονται δίκαια. Η Λεμεσός για παράδειγμα, που παράγει γύρω στο 50% του ΑΕΠ, βλέπει να της επιστρέφονται ψίχουλα. Ούτε ένα νέο μεγάλο έργο δεν υπάρχει στα σχέδια της κυβέρνησης σε κομβικά θέματα, όπως το κυκλοφοριακό, στο οποίο υποφέρει.
8. Για μένα το σημαντικότερο όλων είναι η κινητικότητα στο Κυπριακό. Πρέπει να διαφυλάξουμε την εξέλιξη αυτή, να προσπαθήσουμε αυθεντικά να την αξιοποιήσουμε για το καλό της χώρας μας και να μην την πετάξουμε στα σκουπίδια. Δεν θα έχουμε καμία δικαιολογία.
Γιώργος Κουκουμάς: Η οικονομία αναβαθμίζεται, η κοινωνία πότε;
«Αυτοί που κρατούν το πηδάλιο -πέρα από το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί τους πολιτικά- δεν αποπνέουν την αίσθηση ότι ξέρουν τι κάνουν και πού πάνε»
1. Η μεγάλη εικόνα δείχνει το καράβι της Κύπρου να διέρχεται μέσα από μεγάλες προκλήσεις και αυτό πιθανότατα να συνεχιστεί και τη νέα χρονιά. Ωστόσο, αυτοί που κρατούν το πηδάλιο -πέρα από το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί τους πολιτικά- δεν αποπνέουν την αίσθηση ότι ξέρουν τι κάνουν και πού πάνε.
2. Η τριμερής κράτησε ζωντανή την ελπίδα και αποσόβησε το ενδεχόμενο να κηρυχθεί οριστικό αδιέξοδο στο Κυπριακό. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν οδήγησε στο επόμενο βήμα και αυτό οφείλεται πρώτα και κύρια στην αξίωση του διδύμου Ερντογάν-Τατάρ για λύση δύο κρατών. Αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ αποδεκτό από το ΑΚΕΛ και ούτε, πιστεύω, από τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας. Ούτε πιστεύω ότι, στο όνομα των δυσκολιών, πρέπει να συρθούμε σε «νέες ιδέες» καλοθελητών που ξηλώνουν το διαπραγματευτικό κεκτημένο και εισάγουν συνομοσπονδιακά/διχοτομικά στοιχεία.
3. Εδώ που βρίσκονται τα πράγματα, χρειάζονται πολύ περισσότερα από τις φραστικές διακηρύξεις. Το ζητούμενο είναι να αποδεχθεί η Τουρκία και η τ/κ ηγεσία διαπραγματεύσεις και λύση, στο συμφωνημένο πλαίσιο και από το σημείο που διακόπηκαν το 2017. Δοκιμάστηκαν πολλά και πλέον έχουμε συμπεράσματα. Η στρατηγική επιβολής κυρώσεων στην Άγκυρα απέτυχε. Η πολιτική «γην και ύδωρ σε ΗΠΑ και Ισραήλ για να ενισχυθούμε απέναντι στην Τουρκία» εξ αντικειμένου δεν μπορεί να πετύχει. Η δε «διασύνδεση του Κυπριακού με τα ευρωτουρκικά», όπως την παρουσιάζει το Προεδρικό, δεν επαληθεύεται κι αυτό είναι ξεκάθαρο για όποιον διαβάζει τα ευρωπαϊκά έγγραφα. Αυτό που δεν δοκιμάστηκε είναι η πρόταση του ΑΚΕΛ για διαμόρφωση κινήτρων στο πεδίο της ενέργειας που θα καθιστούν τη λύση συμφέρουσα πρωτίστως για τους Κύπριους καθώς και για όλη την Ανατολική Μεσόγειο.
4. Ο προσανατολισμός της κυβέρνησης είναι η ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Εδώ εντάσσεται η απροκάλυπτη πολιτική κάλυψη που παρέχει στην κυβέρνηση Νετανιάχου την ώρα που διαπράττει γενοκτονία, αλλά και οι σχεδιασμοί για να παραχωρηθούν στρατιωτικές βάσεις στις ΗΠΑ. Όμως, το δόγμα να μετατραπεί η χώρα σε «προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης» ενέχει κινδύνους για την ασφάλεια του νησιού. Στον αντίποδα βρίσκεται η πολιτική που θέλει την Κύπρο γέφυρα ειρήνης στην περιοχή, με εξωτερική πολιτική βασισμένη στο διεθνές δίκαιο, μακριά από στρατιωτικοποίηση και διευκολύνσεις σε πολεμικές επιχειρήσεις ξένων στρατών.
5. Η Πολιτεία δεν είναι ένα ενιαίο πράγμα. Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, ο Συναγερμός, το ΕΛΑΜ, τα συγκυβερνώντα κόμματα είναι η μια πλευρά, όπως αποτυπώθηκε στην ψήφιση του Κρατικού Προϋπολογισμού. Πρόκειται για την πλευρά που ισχυρίζεται ότι το κράτος δεν έχει χρήματα για κοινωνικές δαπάνες, για τους φοιτητές, τους ευάλωτους κ.ο.κ., αλλά πάντα βρίσκουν εκατομμύρια κρατικού χρήματος για να χαρίζουν σε μεγαλοεπιχειρηματίες, ντιβέλοπερ, τράπεζες, ακόμα και σε ποδοσφαιρικές εταιρείες. Εκατομμύρια βρίσκουν ακόμα και για τον εξοπλισμό της κυβέρνησης Ζελένσκι στην Ουκρανία.
Η αντιπολίτευση, δηλαδή το ΑΚΕΛ, είναι στην άλλη πλευρά και διεκδικεί διαφορετικές πολιτικές: ένα δραστικό πακέτο αντιμετώπισης της ακρίβειας, φτηνό ρεύμα και θεσμικά μέτρα στα εργασιακά, όπως η επέκταση της ΑΤΑ στους χαμηλόμισθους του ιδιωτικού τομέα και η νομοθετική κατοχύρωση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων. Προτάσεις που προστατεύουν και ενισχύουν το εισόδημα της μεγάλης πλειονότητας του κόσμου. Ιδού η Ρόδος!
6. Καλή ερώτηση, την οποία πρέπει να απαντήσουν εκείνα τα κόμματα που εμπόδισαν την πρόταση του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών, τη στιγμή που αυτά βρίσκονται σε επίπεδα ιστορικού ρεκόρ. Άλλωστε τα ίδια κόμματα ψήφισαν το κλείσιμο του Συνεργατισμού, την πώληση δανείων στα διαβόητα ταμεία, το πλαίσιο για τις εκποιήσεις που ευνοεί τις τράπεζες και τόσα άλλα. Ενόσω αυτές οι δυνάμεις έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή, θα ψηφίζονται πολιτικές κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των τραπεζών. Άρα από εδώ πρέπει να εκκινούν τα ερωτήματα του πολίτη.
7. Οι δείκτες για τους ρυθμούς ανάπτυξης, την πιστοληπτική ικανότητα, την κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων δείχνουν πολύ θετικοί. Το ερώτημα είναι γιατί αυτό δεν αποτυπώνεται στην κοινωνία, στο βιοτικό επίπεδο και τους μισθούς της πλειονότητας του κόσμου. Η οικονομία αναβαθμίζεται, η κοινωνία πότε; Διότι δεν είναι δυνατόν να πανηγυρίζουν που οι ρυθμοί ανάπτυξης έφτασαν να είναι πρώτοι σε όλη την ΕΕ, την ώρα που οι μισθοί των εργαζομένων της Κύπρου είναι 30% χαμηλότεροι από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Για εμάς το μεγάλο στοίχημα αυτής της περιόδου είναι να πετύχουμε να μεταφραστεί η ανάπτυξη σε βελτιώσεις στους πραγματικούς μισθούς των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, σε ρυθμισμένους και αξιοπρεπείς όρους εργασίας.
8. Τα πιεστικά προβλήματα των νοικοκυριών, των εργαζομένων, των μικροεπιχειρηματιών, των νέων ζευγαριών. Στη στέγαση, στα εργασιακά και την κοινωνική πολιτική, στην παιδεία, στην υγεία. Όλα αυτά στοιβάζονται χρονιά με τη χρονιά και γίνονται χιονοστιβάδα. Φοβάμαι όμως ότι η νέα χρονιά θα φέρει, εξαιτίας όλων αυτών, πολύ περισσότερους Κύπριους σε οριακή κατάσταση.
Χρύσης Παντελίδης: Περιβάλλον συγκρατημένης αισιοδοξίας για το 2025
«Το γεγονός ότι το 2024 υπήρξαν εξελίξεις που δημιουργούν συνθήκες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό και το γεγονός ότι η Οικονομία αξιολογείται όπως αξιολογείται, δημιουργούν ένα περιβάλλον συγκρατημένης αισιοδοξίας για το 2025»
1. Τηλεγραφικά, θα τη χαρακτήριζα θετική, καθώς στο Κυπριακό υπήρξαν κάποια μικρά, έστω, βήματα επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, στην οικονομία η χώρα μας επέστρεψε στην επενδυτική βαθμίδα Α, στο μεταναστευτικό έχουμε ρεκόρ, τόσο στη μείωση των αφίξεων όσο και στις αυξημένες επιστροφές, και σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής είχαμε ιστορικές εξελίξεις, με τη δική τους αυτονόητη αξία και σημασία, όπως η συνάντηση Χριστοδουλίδη-Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, η επίσκεψη του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο, η εκλογή της χώρας μας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΟΗΕ, τη διετία 2025-2027, και, ευρύτερα, η ενίσχυση του ρόλου της Κύπρου στην περιοχή.
2. Δημιουργεί μια κάποια προοπτική, που δεν θα δημιουργείτο καθόλου εάν δεν γινόταν η άτυπη, τριμερής συνάντηση της Νέας Υόρκης. Απ' εκεί και πέρα, το πρόβλημα δεν είναι τόσο η πάροδος των δύο μηνών, ειδικά εάν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση για νέα συνάντηση στις αρχές του 2025. Το πρόβλημα είναι η τουρκική στάση και η αξίωση της κατοχικής Τουρκίας για κυριαρχική ισότητα και «λύση δύο κρατών». Αυτή η στάση, όσο παραμένει, δεν επιτρέπει αισιοδοξία.
3. Ναι. Οφείλουμε να είμαστε δίκαιοι: Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αυτόν τον ενάμιση χρόνο διακυβέρνησής του, κατάφερε να είναι πειστικός ως προς τη βούληση και τις προθέσεις της ελληνοκυπριακής κοινότητας για επίτευξη λύσης ομοσπονδίας και η όποια αμφισβήτηση υπάρχει οφείλεται μόνο σε κάποιες φωνές στο εσωτερικό, που επιμένουν να καλλιεργούν μια τέτοια αμφισβήτηση, η οποία είναι και ζημιογόνα και αντιπαραγωγική.
4. Στην περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και ασφαλώς στην αποτροπή κι απόκρουση των συνεχών ενεργειών της Τουρκίας για υπονόμευση του κράτους μας. Διανύουμε περίοδο κοσμογονικών και ιστορικών γεγονότων και οφείλουμε να αξιοποιήσουμε κάθε εξέλιξη. Για παράδειγμα, πολύ ορθώς, η Κυπριακή Δημοκρατία επιδιώκει να διαδραματίσει έναν εποικοδομητικό ρόλο στις εξελίξεις που επίκεινται στη Συρία, όχι μόνο ως αμυντική αντίδραση απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό, αλλά και ως ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στα νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
5. Ευθύνη της Πολιτείας είναι να στηρίζει τις ευάλωτες ομάδες, όπως το πράττει, μέσω διαφόρων σχεδίων που εφαρμόζει η κυβέρνηση και τα οποία επεκτείνονται ή ενισχύονται διαρκώς, αναλόγως των οικονομικών συνθηκών και των δυνατοτήτων του κράτους. Ειδικά αυτή η κυβέρνηση, μέσα σε μόλις ενάμιση χρόνο, αποδεικνύει εμπράκτως ότι διαθέτει την ευαισθησία και τα αντανακλαστικά. Προφανώς, θέλουμε και διεκδικούμε περισσότερα για τους πολίτες, όμως δεν παραγνωρίζουμε ότι υπάρχει όριο στις οικονομικές δυνατότητες του κράτους. Εποικοδομητικό ρόλο στην εφαρμογή μέτρων στήριξης στις ευάλωτες ομάδες διαδραματίζουν, ασφαλώς, και η Βουλή και τα κόμματα, μέσα από τις διεκδικήσεις τους. Όμως, υπάρχει ακόμα μία ευθύνη της Πολιτείας, έναντι στις ευάλωτες ομάδες αλλά και ολόκληρη την κοινωνία, και αυτή η ευθύνη είναι η υποχρέωση της Πολιτείας να φροντίζει για βιώσιμη ανάπτυξη, δημοσιονομική σταθερότητα και κοινωνική συνοχή. Χωρίς αυτά, δεν θα μπορεί να στηρίζει κανέναν και θα αυξάνονται και ραγδαία αυτοί που θα χρειάζονται στήριξη…
6. Κατ’ αρχάς, όπως είπαμε στη Βουλή, οι τράπεζες πληρώνουν κανονικά φορολογία, όπως κάθε άλλη εταιρεία ή επιχείρηση, και επιπρόσθετα πληρώνουν και ένα 0,15% επί των καταθέσεών τους. Για παράδειγμα, το 2023 οι τράπεζες πλήρωσαν περίπου 165 εκατομμύρια, λόγω αυτών των φορολογιών. Το διευκρινίζω αυτό, γιατί εύσχημα δημιουργήθηκε από κάποιους η εντύπωση ότι οι τράπεζες δεν φορολογούνται. Απ' εκεί και πέρα, ο όρος «υπερκέρδος» δεν υπάρχει. Υπάρχει ο όρος «κέρδος». Και αυτό που τονίζουμε, σε σχέση με τη φορολογική πολιτική μιας χώρας, είναι πως το φορολογικό περιβάλλον πρέπει να είναι σταθερό. Αλίμονο εάν δοθεί το μήνυμα πως στην Κύπρο -μια χώρα που στηρίζεται σημαντικά στην προσέλκυση και συγκράτηση επενδύσεων- που υπάρχει αυξημένη φορολογία, φορολογείται πρόσθετα. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα προκληθούν στην οικονομία πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που ήθελαν να λύσουν όσοι στήριξαν αυτή την, κατά τη γνώμη μου, δημαγωγική πρόταση. Η όποια φορολογία δεν πρέπει να έχει εκδικητικό ή τιμωρητικό χαρακτήρα, ούτε να επιβάλλεται λόγω θυμού. Υπάρχουν άλλα εργαλεία και θεσμοί εξάλειψης κακών και λανθασμένων πρακτικών των τραπεζών και σε αυτά επικεντρωνόμαστε και όχι σε δημαγωγικές προτάσεις δημιουργίας εντυπώσεων.
7. Θετικές και μεγάλες, με θεμέλιο την επιστροφή της στην επενδυτική βαθμίδα τριών μεγάλων οίκων αξιολόγησης και με προσήλωση στην ισορροπημένη πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση για δημοσιονομική σταθερότητα, ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή.
8. Όπως ανέφερα στην αρχική σας ερώτηση, το γεγονός ότι το 2024 υπήρξαν εξελίξεις που δημιουργούν συνθήκες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό και το γεγονός ότι η Οικονομία αξιολογείται όπως αξιολογείται, δημιουργούν ένα περιβάλλον συγκρατημένης αισιοδοξίας για το 2025, παρά τους τρεις εν εξελίξει πολέμους και παρά την περιφερειακή και διεθνή ρευστότητα που υπάρχει. Για την ακρίβεια, θα προσέθετα ότι, το γεγονός ότι το 2024 υπήρξαν θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό, στην Οικονομία και στο Μεταναστευτικό, παρά τις αντίξοες διεθνείς συνθήκες, επιτρέπει να ελπίζουμε σε περισσότερες θετικές εξελίξεις το 2025.
