Η ξαφνική κατάρρευση της 54χρονης δυναστείας Άσαντ στη Συρία άνοιξε δυνατότητες για μια νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων. Η Ρωσία φαίνεται να χάνει τη δεσπόζουσα θέση της στην περιοχή. Το Ιράν έχει χάσει τη Χεζμπολάχ που ήταν ο κύριος εκπρόσωπός της σε Συρία και Λίβανο. Η Τουρκία δείχνει διάθεση να αναλάβει την κηδεμονία της ομάδας των σουνιτών που ανήλθαν στην εξουσία.
Οι Αμερικανοί ξεκίνησαν διαβουλεύσεις με τον ηγέτη της, τον Τζολάνι, και η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα, πλούσια αραβικά κράτη είναι έτοιμα να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της χώρας και να υποβοηθήσουν τα εκατομμύρια Σύρων προσφύγων να επιστρέψουν. Πολλά παραμένουν αβέβαια, αλλά η Τουρκία -η οποία έχει φιλοξενήσει τους περισσότερους πρόσφυγες της Συρίας και υποστήριξε και τελικά βρέθηκε στην πλευρά των νικητών, θέλει και φαίνεται να βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Στόχος να διαμορφώσει το μέλλον της χώρας διά της συμμετοχής σε μια σειρά από πρότζεκτ που έχουν σχέση με την πλήρη επαναφορά της στο διεθνές περιβάλλον.
Αν κρίνουμε από δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων και σειρά τουρκικών δημοσιευμάτων, η Άγκυρα φαίνεται ότι ενδιαφέρεται να προχωρήσει σε συμφωνίες με τη Συρία στο θέμα της ΑΟΖ -κατά το πρότυπο του τουρκολιβυκού μνημονίου- και κατ' επέκταση να κτίσει γέφυρες στο κεφάλαιο της ενεργειακής συνεργασίας. Ήδη οι προθέσεις της για αυθαίρετο καθορισμό ΑΟΖ προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από Κύπρο, Ελλάδα αλλά και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μήπως όμως το παιχνίδι τελικά δεν αφορά θαλάσσιους, αλλά επίγειους αγωγούς;
Το κόστος της συριακής ανοικοδόμησης εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 400 δισεκατομμύρια δολάρια και οι τουρκικές εταιρείες είναι σε θέση να εξασφαλίσουν μεγάλα συμβόλαια εάν η κρατική οικονομία της Συρίας μετατραπεί σε ελεύθερη αγορά. Αν ανάμεσα στους κύριους χρηματοδότες θα είναι το Κατάρ, το οποίο έχει ιδιαίτερες σχέσεις με την Άγκυρα, τότε οι προοπτικές της Τουρκίας είναι καλές.
Διπλωματικά, η Άγκυρα θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την υποστήριξή της στους Σύρους αντάρτες για να διαπραγματευτεί ευνοϊκές αμυντικές συμφωνίες με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό -ενδεχομένως επαναλαμβάνοντας παρόμοιες συμφωνίες που έχει συνάψει με το Αζερμπαϊτζάν, το Κατάρ, τη Σομαλία και τη Λιβύη. Τέτοιες συμφωνίες θα διηύρυναν σημαντικά το στρατηγικό βάθος της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Κανένας από τα τρεις πιο πάνω στόχους δεν είναι εύκολος, δεδομένων των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η Τουρκία. Η Τουρκία χρειάζεται χρήμα για τη δική της ανάπτυξη, οπότε δεν είναι εύκολο να επενδύσει στην καθημαγμένη Συρία, μια χώρα η οποία προς το παρόν μπορεί να επιβιώσει μόνο μέσα από βοήθεια τρίτων.
ΑΟΖ και ενέργεια
Ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών, Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου, ανακοίνωσε την Τρίτη ότι η Τουρκία θα υπογράψει συμφωνία με τη Συρία για τη δημιουργία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), σύμφωνα με το τουρκικό μέσο ενημέρωσης TGRT.
«Θα οριστικοποιήσουμε μια συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη συριακή διοίκηση. Επιπλέον, αναπτύσσουμε ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και επικοινωνιακές υπηρεσίες. Τα αεροδρόμια θα επαναλειτουργήσουν επίσης», φέρεται να δήλωσε.
Η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων αποτελεί μια κρίσιμη ευκαιρία για την Τουρκία. Μια νέα σουνιτική συριακή κυβέρνηση ίσως θα μπορούσε να είναι πιο πρόθυμη να αναγνωρίσει τις τουρκικές αξιώσεις Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τη θέση της Άγκυρας στις συνεχιζόμενες διαφορές με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τόσο τις τουρκικές διεκδικήσεις όσο και εκείνες της «τουρκικής δημοκρατίας της βόρειας Κύπρου» -ένα de facto κράτος που αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα.
Βεβαίως αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο εγχείρημα για πολλούς λόγους. Πρώτο, στη Συρία δεν υπάρχει επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση. Δεύτερον, αν η Άγκυρα επιχειρήσει να υπογράψει συμφωνία κατά το τουρκολιβυκό πρότυπο (υπέγραψε συμφωνία με ένα από τα δύο κέντρα εξουσίας της Λιβυής), τότε κανένας δεν πρόκειται να την αναγνωρίσει. Τρίτον, ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, σχολιάζοντας το ενδεχόμενο υπογραφής συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ανέφεραν ότι στην περιοχή υπάρχουν ευρωπαϊκά σύνορα, οπότε η Τουρκία οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική. Τέταρτο, σε μια τέτοια συμφωνία θα πρέπει να καθοριστεί και ΑΟΖ για τη λεγόμενη τουρκική δημοκρατία της βορείας Κύπρου κατ' αναλογίαν με τη συμφωνία που η Τουρκία έχει υπογράψει με το παράνομο τ/κ κρατίδιο. Θα αποδεχόταν κάτι τέτοιο η Δαμασκός όταν οι ψήφοι Κύπρου και Ελλάδας είναι κρίσιμες στη διαμόρφωση των νέων οικονομικών σχέσεων Βρυξελλών-Δαμασκού; Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι, μετά τις αρχικές του δηλώσεις, ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Αμπτουλκαντίρ Ουράλογλου, διευκρίνισε στις 24 Δεκεμβρίου ότι οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θα είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και ότι θα υπογραφεί όταν η Συρία αποκτήσει σταθερή κυβέρνηση.
Η νέα αρχιτεκτονική ενέργειας
Η Τουρκία δεν έκρυψε ποτέ τις φιλοδοξίες της να καταστεί ο κορυφαίος ενεργειακός κόμβος στην περιοχή και σίγουρα έχει κάθε δικαίωμα, σε μια περίοδο που προκύπτουν νέες ευκαιρίες εξαιτίας της αλλαγής καθεστώτος στη Συρία, να θέλει να τις αξιοποιήσει. Αυτοί οι σχεδιασμοί βέβαια δεν επιτυγχάνονται μόνο μέσα από τον διαχωρισμό ΑΟΖ με τη Συρία. Απαιτείται συνολική προσέγγιση και ανάπτυξη υγιών σχέσεων με όλους τους γείτονές της.
Τα φιλόδοξα σχέδια της Τουρκίας παρουσιάστηκαν στη μεγάλη ενεργειακή σύνοδο κορυφής στην Κωνσταντινούπολη στις 22 Νοεμβρίου του 2024, με κύριους ομιλητές τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και τον υπουργό Ενέργειας Alparslan Bayraktar. Η Τουρκία σε αυτό το φόρουμ φιλοξένησε υπουργούς από παραγωγούς φυσικού αερίου με τους οποίους έχει ήδη συνεργασία, όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Λιβύη και το Ουζμπεκιστάν, μαζί με εκπροσώπους από χώρες διαμετακόμισης, όπως η Γεωργία και εισαγωγείς της Ανατολικής Ευρώπης. Το όραμα της Άγκυρας είναι να καταστεί το βασικό σημείο διαμετακόμισης μεταξύ των παραγωγών φυσικού αερίου στα ανατολικά και νότιά της και των αγορών στα δυτικά της και στον σχεδιασμό αυτόν θέλει σήμερα να εντάξει και τη Συρία.
Η υφιστάμενη ενεργειακή υποδομή, της παρέχει μια καλή βάση για αυτές τις φιλοδοξίες. Ο Δια-Ανατολικός Αγωγός Φυσικού Αερίου, ο οποίος αποτελεί μέρος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που μεταφέρει το αέριο του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, καταδεικνύει ήδη την καταλληλότητα της Τουρκίας ως χώρα διαμετακόμισης. Η χώρα διαθέτει επίσης επτά αγωγούς φυσικού αερίου που φθάνουν στη χώρα κυρίως μέσω Ρωσίας και Ιράκ, πέντε τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου, τρεις πλωτές μονάδες αποθήκευσης και δύο υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης - καθώς και σημαντική πλεονάζουσα ικανότητα εισαγωγής που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εμπορικές συναλλαγές.
Η πιθανότητα για ένα νέο, σταθερό συριακό κράτος δημιουργεί μια ευκαιρία για την Τουρκία να αξιοποιήσει αυτό το δυναμικό. Με τη δημιουργία ενός αγωγού φυσικού αερίου στα δυτικά της Συρίας και τη σύνδεσή του με το υφιστάμενο δίκτυο του αραβικού αγωγού φυσικού αερίου (που συνδέει τη Συρία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο), η Τουρκία θα μπορούσε να προσφέρει στους περιφερειακούς παραγωγούς φυσικού αερίου, όπως το Ισραήλ και την Αίγυπτο, μια πιο εμπορικά βιώσιμη διαδρομή προς τις ευρωπαϊκές αγορές σε σχέση με τις τρέχουσες εναλλακτικές λύσεις ΥΦΑ.
Αυτό θα προκαλούσε και θα έφερνε σε δύσκολη θέση το «Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου» (EMGF), το οποίο λειτούργησε τον Σεπτέμβριο του 2020 και αποτελεί μια συμμαχία που περιλαμβάνει την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία, την Ιταλία και τη Γαλλία. Το Φόρουμ αυτό δεν αποκλείει την Τουρκία, από την άλλη όμως δεν απόδέχεται ότι η 'Αγκυρα θα έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων σε ό,τι αφορά τη διακίνηση φυσικού αερίου από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.
Προς αυτή την κατεύθυνση το Ισραήλ, μέσα από πρόσφατες δηλώσεις του Ισραηλινού υπουργού Ενέργειας και Υποδομών, Έλι Κοέν, προσπαθεί να επαναφέρει στο προσκήνιο το εμβληματικό έργο του EMGF για τον αγωγό EastMed Pipeline, αλλά σε μια πιο οικονομική εκδοχή. Στην αρχική του εκδοχή το έργο είχε να αντιμετωπίσει προβλήματα τεχνικής και οικονομικής βιωσιμότητας, με τον προτεινόμενο αγωγό βαθέων υδάτων μήκους 1.900 χιλιομέτρων να θεωρείται δύσκολο γενικά εγχείρημα. Ο αγωγός υπέστη επίσης σημαντικό πλήγμα όταν οι ΗΠΑ απέσυραν την υποστήριξή τους το 2022.
Η νέα τεχνική προσέγγιση είναι αρκετά διαφορετική καθώς εξετάζεται ένας «εικονικός» αγωγός, δηλαδή ένα σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου που θα συνδυάζει υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου (FLNG) με θαλάσσιες μεταφορές. Αντί για έναν φυσικό αγωγό που θα διασχίζει την Ανατολική Μεσόγειο, το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα θα μεταφέρεται σε πλωτή μονάδα υγροποίησης και από εκεί θα φορτώνεται σε πλοία με προορισμό την Ευρώπη. Η υγροποίηση θα μπορούσε να γίνεται και σε ένα χερσαίο τερματικό στην Κύπρο. Το σχέδιο για τον EastMed σε νέα μορφή βγαίνει από το συρτάρι χάρη στο Ισραήλ για δύο λόγους: Πρώτο, γιατί επιθυμεί να ανατρέψει τυχόν σχεδιασμούς της Άγκυρας για δημιουργία επίγειου αγωγού φυσικού αερίου ο οποίος θα τη συνδέεει με τη Συρία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο και, δεύτερο, γιατί ιεραρχεί υψηλά την ενεργειακή του ασφάλεια μετά την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023. Στο νέο περιβάλλον ασφάλειας το Ισραήλ θέλει να είναι 100% σίγουρο για τις επιλογές του. Κύπρος και Ελλάδα, χώρες με τις οποίες υπάρχει ήδη υψηλό επίπεδο συνεργασίας, είναι η προφανής ασφαλής επιλογή τόσο σε ό,τι αφορά τον ηλεκτρισμό όσο και για τις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Παρά τις προσπάθειες του Ισραήλ, είναι μάλλον εμφανές ότι μια χερσαία διαδρομή μέσω της Συρίας προς την υπάρχουσα υποδομή της Τουρκίας θα παρείχε μια συντομότερη, τεχνικά απλούστερη και πιο αποδοτική εναλλακτική λύση. Αυτό θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει μια μελλοντική ευκαιρία για τον Λίβανο, ο οποίος ξεκίνησε πρόσφατα υπεράκτιες ερευνητικές εργασίες και δεν διαθέτει δική του εξαγωγική υποδομή. Ο Λίβανος δεν είναι μέλος του EMGF και θα μπορούσε να βρει μια τουρκική διαδρομή ιδιαίτερα ελκυστική εάν οι προσπάθειες εξερεύνησης φυσικού αερίου του αποδειχθούν επιτυχείς.
Επιπλέον, η σταθερότητα στη Συρία θα μπορούσε να επιτρέψει την αναβίωση του μακροχρόνια αδρανούς σχεδίου αγωγού για τη σύνδεση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου του Κατάρ με την Τουρκία μέσω της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας και της Συρίας. Το σχέδιο είχε απορριφθεί από το καθεστώς Άσαντ, σύμφωνα με πληροφορίες, για να προστατεύσει τις ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές αγορές. Χρειάστηκε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Alparslan Bayraktar, μόλις δύο ημέρες μετά την πτώση του Άσαντ να εκφράσει δημοσίως την προθυμία του να επανεξετάσει το σχέδιο.
Στο παιχνίδι των αγωγών βέβαια είναι δυνατό να μπουν οι Κούρδοι οι οποίοι ελέγχουν σημαντικά κοιτάσματα και στη Συρία και στο Ιράκ. Ο σχεδιασμός, λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης προς την Τουρκία, θέλει την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου μέχρι τη Μεσόγειο μέσω του συριακού εδάφους. Ο σχεδιασμός αυτός μπορεί να έχει πιθανότητες επιτυχίας μόνο σε περίπτωση που η νέα Συρία καταφέρει να ενσωματώσει λειτουργικά σε μια νέα κυβέρνηση όλες της τις κοινότητες και τα συμφέροντα που εκπροσωπούν η κάθε μια από αυτές. Σε ένα τέτοιο σενάριο οι φιλοδοξίες της Άγκυρας περιορίζονται αισθητά. Η Τουρκία επίσης δεν θα πρέπει να θεωρεί δεδομένη τη σχέση της με τη σουνιτική πλειοψηφία της χώρας αφού στο βάθος όλοι γνωρίζουν ότι οι Σύριοι εθνικιστές διατηρούν ανοικτό το θέμα της Αλεξανδρέττας την οποία έχει προσαρτήσει η Τουρκία το 1939 μετά από δημοψήφισμα, το οποίο αμφισβητείται έως και σήμερα από τη Συριακή Δημοκρατία.
Πέρα από τα ορυκτά καύσιμα
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Μπαϊρακτάρ εξέφρασε το ενδιαφέρον της Άγκυρας να συνεργαστεί με τη Συρία για την ενεργειακή της ανασυγκρότηση πέραν των ορυκτών καυσίμων. Τόσο το Ισραήλ όσο και η Κύπρος και η Ελλάδα κινούνται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση αναπτύσσοντας μεγάλες εγκαταστάσεις παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Πολύ σύντομα στην Κύπρο, ένας πολύ μεγάλος επενδυτικός οίκος θα παρουσιάσει σχέδια για δημιουργία ασφαλών μικρών εργοστασίων για παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.
Η Τουρκία το 2025 είναι πιθανό να βάλει στο σύστημά της τις πρώτες δόσεις ηλεκτρισμού από το πυρηνικό εργοστάσιο του Άκκουγιου, ενώ εδώ και δυο χρόνια σημειώνει σημαντική επιτυχία στην επέκταση του δικτύου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το 43% της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα παρήχθη από έναν συνδυασμό αιολικής, ηλιακής και υδροηλεκτρικής ενέργειας το 2023, κάτι το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως μοντέλο για τη μεταπολεμική ενεργειακή ανάπτυξη και της Συρίας.
Το μοντέλο αυτό είναι ιδιαίτερα σχετικό, δεδομένου ότι η Συρία διαθέτει άφθονους ηλιακούς πόρους και έχει επείγουσα ανάγκη να ανοικοδομήσει την ικανότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για να τροφοδοτήσει την οικονομική ανάπτυξη.
Μια τουρκο-συριακή ενσωμάτωση στο δίκτυο θα λειτουργήσει ως κρίσιμος κόμβος σε ένα αναδυόμενο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου. Μια τέτοια υποδομή θα βοηθούσε στη διαχείριση της διαλείπουσας ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και θα τοποθετούσε την Τουρκία ως τον βόρειο πόλο ενός αναπτυσσόμενου περιφερειακού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι άλλες συνιστώσες του δικτύου -ο διασυνδετήριος αγωγός Αιγύπτου-Σαουδικής Αραβίας, ο διασυνδετήριος αγωγός Μεγάλης Θάλασσας (Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα) και ο διασυνδετήριος αγωγός GREGY (Αίγυπτος-Ελλάδα)- αντιπροσωπεύουν συλλογικά μια αναδυόμενη αρχιτεκτονική ισχύος που θα μπορούσε να μετασχηματίσει την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και να υποστηρίξει την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Θα μπορούσε επίσης να προωθήσει την οικονομική συνεργασία και να συμβάλει στη μείωση των γεωπολιτικών εντάσεων μέσω της αυξημένης αλληλεξάρτησης.
Αξίζουν μεγάλες επενδύσεις στο φυσικό αέριο;
Το στρατηγικό άνοιγμα της Τουρκίας (αλλά και των υπολοίπων χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο) μετά την πτώση του Άσαντ παρουσιάζει τόσο ευκαιρίες όσο και στρατηγικές επιλογές.
Η αναδυόμενη περιφερειακή αρχιτεκτονική ισχύος, αν και πολλά υποσχόμενη, αντιμετωπίζει σημαντικές διαρθρωτικές προκλήσεις και προκλήσεις της αγοράς. Η εγκαθίδρυση μιας σταθερής, διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης στη Συρία παραμένει αβέβαιη.
Ακόμα και με μια ευνοϊκή πολιτική έκβαση στη Συρία, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίσιμη απόφαση: αν θα επιδιώξει τις παραδοσιακές φιλοδοξίες της για έναν κόμβο φυσικού αερίου, οι οποίες μπορεί να έχουν φθίνουσα απόδοση, επιδιώκοντας επιρροή μέσω της παραδοσιακής πολιτικής των αγωγών ή αν θα εκμεταλλευτεί αυτή τη στιγμή για να τοποθετηθεί στο κέντρο της μετάβασης της περιοχής στην καθαρή ενέργεια.
Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας ως κόμβου φυσικού αερίου αντιμετωπίζουν αντίθετους ανέμους. Η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μειωθεί μετά το 2030 και οι διεθνείς χρηματοδότες έχουν μικρή διάθεση για επενδύσεις σε υποδομές ορυκτών καυσίμων, τα οποία ούτως ή άλλως δεν διαθέτει. Το ίδιο ισχύει και για την Κύπρο και το φυσικό της αέριο που βρίσκεται παγιδευμένο στα έγκατα της Μεσογείου. Η διαφορά είναι ότι η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος έχουν κοιτάσματα, οπότε οφείλουν, αν μπορούν, να τα αξιοποιήσουν. Η Τουρκία θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη διότι διαθέτει σημαντικές υποδομές μεταφοράς φυσικού αερίου, αν και η προτεραιότητα της βιώσιμης ενέργειας έναντι των συμβατικών δικτύων φυσικού αερίου φαίνεται να είναι η καλύτερη μέθοδος για τη χώρα αφού θα μπορούσε, σύμφωνα με τον ειδικό αναλυτή του Chatham House Karim Elgendy, «να μετατρέψει το προσωρινό στρατηγικό της πλεονέκτημα σε διαρκή περιφερειακή επιρροή».
Ανεξάρτητα από αυτό, οι επιλογές που θα κάνει η Άγκυρα τους επόμενους μήνες θα είναι καθοριστικές για το μέλλον της ως περιφερειακού κόμβου και για ολόκληρο το ενεργειακό τοπίο της Ανατολικής Μεσογείου. Οι επιλογές αυτές με βάση την πιο πάνω πάνω ανάλυση δεν έχουν μεγάλη σχέση με το θέμα των ημερών, δηλαδή τον διαχωρισμό ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας-Συρίας. Το μεγάλο παιχνίδι θα παικτεί επί του εδάφους και όχι στη θάλασσα αφού η Συρία είναι σημαντική για το πέρασμα επιγείων αγωγών. Λόγω του ότι η Αγκυρα δεν είναι ομαδικός παίκτης, το πιο πιθανό είναι ότι οι επιλογές της θα κλιμακώσουν την κρίση στις σχέσεις με το Ισραήλ, την Ελλάδα και κάποιες αραβικές χώρες. Αν αυτές οι επιλογές μπορούσαν να γίνουν συλλογικά με τη συμμετοχή και της Κύπρου, του Ισραήλ, της Ελλάδας, του Λιβάνου και της Αιγύπτου, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην καλύτερη περίπτωση το φυσικό αέριο θα χρησιμοποιηθεί ως ενεργειακή γέφυρα έως το 2050, τότε θα μπορούσαν όλοι να κερδίσουν. Η Κύπρος -αν ήταν δυνατό να λυθεί το Κυπριακό- θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση, ως τίμιος διαμεσολαβητής.
Πηγές:
1. Chatham House - Karim Elgendy: Turkey’s energy hub ambitions have new momentum after Assad’s fall
2. Εφημερίδα Πολίτης -Γιάννης Σεϊτανίδης: Εικονικό αγωγό EastMed βάζει στο τραπέζι το Ισραήλ
3. eKathimerini Turkey to sign EEZ agreement with Syria, transport minister says
4. skai.gr: Τα μαζεύει ο Ουράλογλου για ΑΟΖ με Συρία: «Οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θα είναι με βάση το διεθνές δίκαιο»
