Με σημαντικές αναφορές στο Κυπριακό, στα μεγάλα ζητήματα της Μεσογείου καθώς και στην εν εξελίξει κατάσταση στη Μέση Ανατολή καταπιάστηκαν, τόσο η διακήρυξη όσο και οι δηλώσεις των ηγετών της 11ης Συνόδου Κορυφής των MED9 που πραγματοποιήθηκε χθες στην Πάφο, με τη συμμετοχή των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των 9 μεσογειακών χωρών που ανήκουν στην ΕΕ. Η Σύνοδος ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία, τόσο από οργανωτικής πλευράς όσο και για τις αναφορές των ηγετών για το Κυπριακό, αλλά και τα άλλα μεγάλα ζητήμα, με έμφαση στην τεταμένη κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
«Ευρωπαϊκό πρόβλημα»
Συμφωνούμε όλοι ότι το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης στη συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου των εννέα μεσογειακών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (MED9) στην Πάφο. Ο Πρόεδρος, πλαισιωμένος από όλους τους ηγέτες των χωρών της ομάδας των MED9, είπε ότι συζήτησαν επίσης τις εξελιξεις στην περιοχή, λέγοντας ότι κοινός στόχος παραμένει ο τερματισμός των όποιων εχθροπραξιών και η δημιουργία συνθηκών για επανεκκίνηση της πολιτικής διαδικασίας σε σχέση με το Μεσανατολικό. Στο ίδιο πλαίσιο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του, καθώς, όπως είπε, «το ζήτημα του Κυπριακού, 50 χρόνια μετά την εισβολή και κατοχή παραπάνω του ενός τρίτου της Κύπρου από τις τουρκικές δυνάμεις, βρήκε τη θέση του στη διακήρυξή μας». Εξέφρασε παράλληλα «την προσδοκία η επερχόμενη τριμερής συνάντηση να οδηγήσει σε επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με στόχο μία λύση βασισμένη στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, στο διεθνές δίκαιο και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο».
«Να σταματήσουν οι εξαγωγές όπλων»
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, έκρινε «εντελώς απαράδεκτο» να «στοχοθετούνται σκόπιμα» οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις στον νότιο Λίβανο και προειδοποίησε ότι η χώρα του «δεν θα ανεχθεί» να επαναληφθεί αυτό. «Η Γαλλία», είπε, «ζήτησε να σταματήσουν οι εξαγωγές όπλων που χρησιμοποιούνται στα θέατρα του πολέμου. Και άλλοι ηγέτες εδώ έκαναν το ίδιο. Όλοι το ξέρουμε, είναι ο μοναδικός μοχλός που θα μπορούσε να βάλει τέλος σήμερα στις συγκρούσεις», είπε. «Δεν πρόκειται, σε καμία περίπτωση, για έκκληση αφοπλισμού του Ισραήλ απέναντι στις απειλές που δέχεται αυτή η χώρα και αυτός ο φίλος λαός», πρόσθεσε. Ταυτόχρονα, εξέφρασε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην Κύπρο και τους Κύπριους πολίτες για τα τεκταινόμενα στην Κύπρο τα τελευταία 50 χρόνια. Πρόσθεσε ότι το Κυπριακό αφορά όλους τους Ευρωπαίους επαναλαμβάνοντας τη στήριξή του.
Στο ίδιο πλαίσιο και ο Ισπανός Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ. «Απαιτούμε», τόνισε, «να σταματήσει κάθε μορφή βίας. Γνωρίζουμε ότι εδώ και 70 χρόνια η περιοχή χαρακτηρίζεται από αστάθεια και βία. Η ιστορία μας δίδαξε ένα πράγμα: δεν θα επιτευχθεί δίκαιη ειρήνη με τα όπλα. Απαιτείται διάλογος και διπλωματία. Με αυτό τον τρόπο η ΕΕ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο. Θέση της Ισπανίας», είπε ο Πρωθυπουργός, «είναι να ζητήσει άμεση κατάπαυση των εχθροπραξιών στη Γάζα. Θέλουμε να ζητήσουμε να σταματήσει η διεθνής κοινότητα να στέλνει όπλα στην περιοχή. Εμείς σταματήσαμε να στέλνουμε όπλα στο Ισραήλ».
Η διακήρυξη της MED9
«Καθώς το τρέχον έτος σηματοδοτεί την τραγική 50ή επέτειο της εισβολής και της κατοχής», αναφέρουν στη διακήρυξή τους οι ηγέτες των MED9, «επαναλαμβάνουμε τη δέσμευσή μας για μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος εντός του πλαισίου του ΟΗΕ, με βάση μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και σύμφωνα με τις αρχές, στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κεκτημένο της», τονίζοντας πως «το κυπριακό πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό». «Υπογραμμίζουμε», συνέχισαν οι MED9, «ότι η συγκεκριμένη συμβολή της Τουρκίας στην ταχεία επανέναρξη και επιτυχή διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων παραμένει κρίσιμη, αποτελώντας βασικό στοιχείο για την προώθηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Υποστηρίζουμε ότι η αποφυγή μονομερών ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων ενεργειών που παραβιάζουν το στρατιωτικό status quo κατά μήκος των γραμμών κατάπαυσης του πυρός ή τη νεκρή ζώνη, είναι ουσιαστικής σημασίας για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων».
Υπογράμμισαν, επίσης, το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία, σύμφωνα με τους καθιερωμένες προϋποθέσεις.
«Οι λύσεις στα εκκρεμή ζητήματα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ειρηνικά μέσα και με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS. Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ πρέπει να διατηρηθεί και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα να γίνουν πλήρως σεβαστά», ανέφεραν, προσθέτοντας πως η αποκλιμάκωση των εντάσεων, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και η προώθηση σχέσεων καλής γειτονίας είναι ουσιώδους σημασίας για την περιφερειακή σταθερότητα και συνεργασία, μεταξύ άλλων, και στον τομέα της ενέργειας.
«Σοβαρά ανησυχητική η κλιμάκωση»
Η διακήρυξη στέκεται ιδιαίτερα στους δύο πολέμους που μαίνονται τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή. Ειδικά για τη Μέση Ανατολή χαρακτηρίζει την κατάσταση που εκτυλίσσεται ως «σοβαρά ανησυχητική», κυρίως «για την κλιμάκωση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ Ισράηλ και Χεζμπολάχ. «Ζητάμε άμεση κατάπαυση του πυρός σε όλη την Μπλε Γραμμή και την έγκαιρη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στον Λίβανο. Λυπούμαστε για τις πολλές απώλειες αμάχων, την καταστροφή πολιτικών υποδομών, τον μεγάλο αριθμό εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων και καλούμε όλους τους παράγοντες να σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο σε κάθε περίπτωση», αναφέρει η διακήρυξη. Σχετικά με την πολιτική λύση για το Παλαιστινιακό, σημειώνεται ότι οι MED9 παραμένουν «προσηλωμένοι σε μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στη βάση της λύσης των δύο κρατών, με το κράτος του Ισραήλ και ένα ανεξάρτητο, δημοκρατικό, συνεχές, κυρίαρχο και βιώσιμο κράτος της Παλαιστίνης να ζουν δίπλα-δίπλα με ειρήνη, ασφάλεια και αμοιβαία αναγνώριση».
Συνδέοντας το ζήτημα Μέσης Ανατολής και του προσφυγικού, οι ηγέτες της MED9 αναφέρονται στην προσφυγική κρίση του Λιβάνου, επιβεβαιώνοντας -όπως αναφέρουν- τη στήριξή τους στους πιο ευάλωτους ανθρώπους. Ταυτόχρονα, η διακήρυξη επαναφέρει το ζήτημα αλλαγής του καθεστώτος των Σύρων προσφύγων, λέγοντας ότι είναι ανάγκη «να επιτευχθούν συνθήκες για την ασφαλή, εθελοντική και αξιοπρεπή επιστροφή των Σύρων προσφύγων, όπως ορίζεται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες». Η διακήρυξη των MED9 χαιρετίζει ταυτόχρονα και την επανασύσταση χαρτοφυλακίου αφιερωμένου στη Μεσόγειο εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τονίζοντας πως «αυτό επιβεβαιώνει την αυξημένη εστίαση της ΕΕ στη Μεσόγειο και τη σημασία που αποδίδεται στον στρατηγικό ρόλο της περιοχής μας».
Ανάμεσα σε όλα τα άλλα ζητήματα που αναφέρονται στη διακήρυξη είναι και η ανάγκη για μετατροπή της περιοχής της Μεσογείου και της Νότιας Ευρώπης «σε κόμβο ενεργειακών διαδρόμων και διασυνδέσεων μεταξύ μας και με τους μεσογειακούς εταίρους, με σκοπό να συμβάλουμε στους στόχους της ενεργειακής μετάβασης και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης, καθώς και στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, εξασφαλίζοντας παράλληλα προσιτές τιμές για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μας».
