Το δείπνο της 15ης Οκτωβρίου με τη μορφή της τριμερούς συνάντησης παρά τη φορτική συζήτηση γύρω από την τελική του σύγκληση θεωρείται κρίσιμο και καθοριστικό για τα επόμενα βήματα που αφορούν το κυπριακό πρόβλημα και το πλαίσιο της συζήτησής του από τα μέρη.
Τις τελευταίες ώρες φαίνεται πως διαμορφώνονται από διάφορους παίκτες ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία βάζουν τις συζητήσεις σε μια ορθολογιστική βάση. Τον ρόλο αυτό από τουρκοκυπριακής πλευράς επιχείρησε να τον παίξει ο αρχηγός της τουρκοκυπριακής αντιπολίτευσης, Τουφάν Ερχιουρμάν ο οποίος με την πλέον συγκαταβατική λογική υποστήριξε ότι στην ουσία οδηγούμενοι στον διάλογο θα πρέπει να μην αφεθεί να επιστρέψουμε σε αναζήτηση λύσεων, σε ζητήματα τα οποία σε διάφορες χρονικές στιγμές έχουν συμφωνηθεί. Ως παράδειγμα έφερε το θέμα της πολιτικής ισότητας και την αρχή της μιας τουλάχιστον θετικής τουρκοκυπριακής ψήφου στις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά και στο ζήτημα της εκ περιτροπής προεδρίας η οποία συμπεριλαμβάνεται επίσης στα έγγραφα συγκλίσεων στο πρόσφατο παρελθόν. Μάλιστα ο Τουρκοκύπριος πολιτικός θεωρεί ότι το πρόβλημα δεν είναι η βάση για τη λύση του Κυπριακού αλλά κυρίως αυτό υφίσταται στην αρχιτεκτονική και στη μεθοδολογία.
Εν ολίγοις τις τελευταίες ώρες φαίνεται ότι γίνεται μια προσπάθεια να διασαφηνιστούν ή και ακυρωθούν ορισμένες φραστικές ακρότητες από τον Ερσίν Τατάρ περί της κυριαρχικής ισότητας και της εξωτερικής αναγνώρισης. Θέσεις και εκτιμήσεις οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από κανένα. Τα Ηνωμένα Έθνη ήδη αντιμετώπισαν κατά τρόπο κάθετο τις, δίκην γραμμοφώνου, παρόμοιες αναφορές του Τατάρ.
Παραμερίζει τα βαρύγδουπα
Ωστόσο είναι σαφές πως ο Ερσίν Τατάρ έχει αποδεχτεί τη συμμετοχή του στο δείπνο χωρίς να θέτει τις βαρύγδουπες προϋποθέσεις του απλώς για να παραστεί. Είναι από την άλλη εξίσου σαφές πως το βασικό ερώτημα το οποίο απασχολεί συνολικά την τουρκοκυπριακή ηγεσία είναι πως από τη μια θέλουν να μην αμφισβητηθούν όλες οι συγκλίσεις που αφορούν την εσωτερική τους κυριαρχία, και από την άλλη ποια θα είναι η συνέχεια, αν διαπιστωθεί μια νέα αποτυχία στην προσπάθεια ολοκλήρωσης του διαλόγου με ευθύνη της ελληνοκυπριακής πλευράς.
Είναι ξεκάθαρο από πλευράς των Τ/Κ ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσουν στο θέμα της εσωτερικής κυριαρχίας.
Αυτή είναι μια θέση την οποία άκουσε εξαρχής της προσπάθειάς της η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, αναφορικά με την επόμενη μέρα χωρίς συμφωνία σε σχέση με την εσωτερική κυριαρχική ισότητα.
Την οποία η αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών μετέφερε στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Ωστόσο υπάρχει και το επιχείρημα του Προέδρου της Δημοκρατίας: Ποιος θα κρίνει ποιος θα φέρει την ευθύνη μιας αποτυχίας με δεδομένη την έναρξη μιας νέα διαδικασίας; Τα Ηνωμένα Έθνη φαίνεται ότι βλέπουν με κατανόηση την πιθανότητα αποτροπής μιας έκθεσης εκ νέου της τουρκοκυπριακής κοινότητας σε περίπτωση αποτυχίας της προσπάθειας. Στη βάση αυτή ψάχνουν να βρουν λύσεις ώστε η θέση για κυριαρχική ισότητα που τίθεται στο τραπέζι να μην αποτελεί αρνητικό σημείο με το οποίο να μπλοκάρεται η διαδικασία.
Με ουσιώδη χαρακτηριστικά
Με φόντο αυτό το σκηνικό σε γενικές γραμμές υλοποιείται η προσπάθεια για τη σύγκληση μιας συνάντησης η οποία δεν θα έχει τυπικά χαρακτηριστικά. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιδίωξε τη συνάντηση ενώ είναι ξεκάθαρο πως δεν μπορεί να αποδεχθεί τις βασικές αξιώσεις πως εξέφραζε έως τώρα ο Ερσίν Τατάρ για «κυριαρχική ισότητα, απευθείας πτήσεις και εμπόριο». Στοιχεία τα οποία δεν έχουν καμία σχέση και ποσώς ενσωματώνονται στο συμφωνημένο πλαίσιο.
Από την άλλη παρά τη θετικότητα των θέσεων του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου όπως αυτές εκφράστηκαν στο συνέδριο για το Κυπριακό που διοργάνωσε το κόμμα στην παρουσία και του Προέδρου της Δημοκρατίας, τα μέτρα που προτείνει προς τη μεριά των Τ/Κ, με στόχο μιας ορθολογικότερης αλλά και περισσότερο ισορροπημένης αντιμετώπισης, δεν φαίνεται να είναι αρκετά ακόμη και για την τ/κ αντιπολίτευση. Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ υπέδειξε την ανάγκη όπως η ελληνοκυπριακή πλευρά παραμένει συνεπής και αμετακίνητη στη συμφωνημένη βάση λύσης της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ και όπως συγκεκριμενοποιήθηκε με τις σχετικές συγκλίσεις, περιλαμβανομένης της σύγκλησης για εκ περιτροπής προεδρία, διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο και λήψη όλων των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου με τουλάχιστον μία θετική ψήφο από Τουρκοκύπριο υπουργό.
Δεν αρκούν
Αυτά ωστόσο όπως μας έχει υποδειχθεί από τουρκοκυπριακές πηγές δεν αρκούν σε μια υπό εκκόλαψη διαπραγμάτευση. Θα πρέπει να ανευρεθούν στοιχεία με τη λογική ότι η εσωτερική κυριαρχία όπως τέθηκε στο τραπέζι από την άλλη πλευρά να μην αποτελεί αρνητικό σημείο ή να αποφευχθεί το μπλοκάρισμα εξαρχής της ίδιας της διαδικασίας.
• Πώς αντιμετωπίζεται η εσωτερική κυριαρχία από πλευράς των Τ/Κ. Σημαίνει ότι σε πρώτη φάση τα δύο συνιστώντα κράτη επανιδρύουν την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία βεβαίως εξακολουθεί να είναι μέλος της ΕΕ και των ΗΕ. Με λίγα λόγια υπαναχωρούν στη λογική της μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας την οποία αποδέχθηκε ο Μουσταφά Ακιντζί και ζητούν επανίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας πάνω ωστόσο στις ίδιες ράγες εξέλιξης.
• Η εσωτερική κυριαρχία θα είναι το όχημα σε περίπτωση κατά την οποία η διαπραγμάτευση αποτύχει. Θα τεθεί στην πραγματικότητα μια μορφή συζήτησης για αλλαγή της βάσης της λύσης και όχι της αναγνώρισης των Τουρκοκυπρίων. Ταυτοχρόνως μακροπρόθεσμα σε περίπτωση κρίσης παρόμοιων χαρακτηριστικών με την κρίση του 1963 τότε να έχουν το δικαίωμα της απόσχισης. Στη βάση αυτής της λογικής είναι σαφές ότι η τ/κ πλευρά θα αποδεχθεί τη συζήτηση αλλά με συγκεκριμένες διασφαλίσεις: Εν ολίγοις ναι στο πλαίσιο Γκουτέρες αλλά με επιπλέον διασφαλίσεις στο ζήτημα της εσωτερικής ισότητας.
Με βάση αυτή την πληροφόρηση υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι θα υπάρξει επιστροφή της τουρκοκυπριακής κοινότητας στον διάλογο αλλά από την άλλη η ελληνοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να δώσει τις διασφαλίσεις οι οποίες αναφέρθηκαν πιο πάνω.
Στην επικείμενη διαδικασία είναι ξεκάθαρο ότι η Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών θα θέσει στο τραπέζι του δείπνου ή της συνάντησης το πλάνο δράσης το οποίο σχεδιάστηκε να τεθεί κατά τη διάρκεια της ακυρωθείσας τελικά τριμερής της 13ης Αυγούστου. Δεν έγινε ακόμη γνωστό το πλαίσιο ή παια θα είναι η παρουσία στη συνάντηση αλλά προφανώς ο ΓΓ και η απεσταλμένη του θα επιδιώξουν να πάρουν το μάξιμουμ από τη διαδικασία. Διαφορετικά θα αναζητήσουν διεξόδους για να κρατηθεί η προσπάθειά τους ζωντανή με την ανανέωση της εντολής της Μαρία Άνχελα Ολγκίν.
