Όταν η κρίση μεταξύ της Γενικής Εισαγγελίας και του Ελεγκτή σοβούσε και έφθανε στην κορύφωσή της, έναν χρόνο πριν ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου με δηλώσεις του προς τα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου (25.09.2023) στην εκπομπή «Επίκαιρα» στο Plus άδειαζε στην κυριολεξία τον έως προσφάτως Γενικό Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη, υπογραμμίζοντας μια σειρά από ζητήματα τα οποία είχε υποχρέωση η Πολιτεία να αντιμετωπίσει. Με θέσεις σοβαρές και άκρως ορθολογιστικές ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ, όπως και ο προκάτοχός του Άντρος Κυπριανού, επανειλημμένως έστελνε σαφή μηνύματα για το πώς θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί η κόντρα των θεσμών. Η θέση του ΑΚΕΛ με βάση τις δηλώσεις του ηγέτη του ήταν συγκεκριμένη:
• Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης «θα πρέπει να αντιληφθεί ότι θα πρέπει να περιοριστεί σε αυτά που ορίζουν το Σύνταγμα και οι νόμοι και να μην παρεμβαίνει στις εξουσίες άλλων θεσμών».
Έναν χρόνο πριν ο Στέφανος Στεφάνου ζητούσε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να παρέμβει στην κρίση των θεσμών «ώστε ο καθένας να μπει στη θέση του. Χωρίς να παρεμβαίνει στο έργο τους έχει τους τρόπους να ασκήσει την πολιτική του επιρροή για να τερματιστεί η δημόσια σύγκρουση καθώς αυτή τραυματίζει το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία». Μάλιστα σε εκείνη τη συνέντευξή του ο γ.γ. του ΑΚΕΛ κάλεσε τον Πρόεδρο να παρέμβει κυρίως προς την πλευρά του Ελεγκτή σημειώνοντας ακόμη και τον τρόπο. «Τι θα πρέπει να πει στον Ελεγκτή» σημειώνει ο Στέφανος Στεφάνου. «Κοίταξε να δεις αγαπητέ μου κύριε Μιχαηλίδη, σεβαστός ο ρόλος σας, πολύ σημαντικός, αλλά αυτά τα πράγματα, α, β, γ, είναι εκτός της δικής σας δικαιοδοσίας».
Ο ορθολογισμός και η ρεαλιστική αποτίμηση της εικόνας που είχε το ΑΚΕΛ για τον Γενικό Ελεγκτή έθετε τη βάση όλων των ζητημάτων για τον ρόλο των διαφόρων θεσμών.
Στις ίδιες δηλώσεις ο κ. Στεφάνου σχολίασε και τη στάση του τέως Ελεγκτή σε σχέση με το νέο κτήριο της Νομικής Υπηρεσίας, ένα ζήτημα για το οποίο ξεσηκώθηκε θύελλα εξαιτίας των ενστάσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
«Ο Γενικός Ελεγκτής, έχει την ευθύνη να ελέγξει τις δαπάνες και τις διαδικασίες, αλλά δεν έχει τη δικαιοδοσία να ελέγξει την αρχιτεκτονική του κτηρίου, αν είναι μεγάλο ή μικρό ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό ας το κρίνει η κυβέρνηση, η οποία θα κριθεί επίσης για τις αποφάσεις της. Δεν μπορεί ακόμη ο Ελεγκτής να εκφέρει άποψη για το αν πρέπει ή δεν πρέπει να γίνει ένα έργο ή για το πώς πρέπει να γίνει».
Η εκτροπή…
Αυτή η εικόνα και η στάση της ηγεσίας του ΑΚΕΛ όπως εκφραζόταν από την ηγεσία του κόμματος ή μέρος αυτής, δεν έχει να κάνει με τίποτε με τον τρόπο που σήμερα το κόμμα επιχειρεί να καταγράψει τη ροή των εξελίξεων μετά την απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Τα ερωτήματα τα οποία τίθενται τη δεδομένη στιγμή είναι:
• Πώς και γιατί προέκυψε αυτή η «εκτροπή» από την έως τώρα σοβαρή προσέγγιση του κόμματος, τόσο για την κρίση των προηγούμενων μηνών όσο και για την παραβίαση σειράς παραμέτρων από πλευράς της ελεγκτικής υπηρεσίας κυρίως σε σχέση με την υπέρβαση των αρμοδιοτήτων της;
• Τι ώθησε σήμερα το κόμμα να ταυτιστεί με έναν άκρατο λαϊκισμό πλήρους απόρριψης της δικαστικής εξουσίας αφήνοντας σαφώς να υπονοηθεί ότι είναι εξαρτημένη από δυνάμεις που ελέγχουν το κρατικό σύστημα;
Η γοητεία
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν μονοσήμαντα χαρακτηριστικά. Ορισμένες εκ των δυνάμεων στο κόμμα έχουν γοητευτεί από το εύκρατο κλίμα ενός ακραίου λαϊκισμού. Αυτό συμβαίνει επειδή επιχειρούν κατά τρόπο μηχανιστικό και σε αντίθεση με μια διαλεκτική προσέγγιση να συγχρονιστούν με την αντίδραση της μάζας στο φόντο της αδημονίας τους να διευρύνουν τις δυνάμεις με τις οποίες επιδίωκαν να συνομιλήσουν όλο το προηγούμενο διάστημα.
Η τελευταία εκλογική διαδικασία είναι ξεκάθαρο ότι έφερε το κόμμα σε μια ενεργή και διαρκή αναζήτηση τρόπων διεύρυνσής του. Η ανησυχία για το μέλλον είναι πασιφανής, κυρίως με ορίζοντα τις επόμενες βουλευτικές εκλογές του 2026. Η συζήτηση πλέον δεν αφορά ορισμένες αυξομειώσεις στη δύναμη του κόμματος, ως αυτό συνέβαινε στο παρελθόν. Η συζήτηση τη δεδομένη στιγμή εντός του ΑΚΕΛ έχει υπαρξιακά χαρακτηριστικά. Γιατί ακριβώς δεν μπορεί να αποφευχθεί το πισωγύρισμα, χωρίς ριζικές αλλαγές στο ίδιο το κόμμα, στον τρόπο δράσης του, αλλά και στις γενικές κατευθύνσεις αυτής της δράσης. Το πρόβλημα σήμερα στο ΑΚΕΛ, και μάλλον από μια πλειάδα στελεχών αναγνωρίζεται, είναι η οργανωτική αλλά και ιδεολογική του αδυναμία να εντοπίσει και να αναπτύξει νέες προσεγγίσεις στη δράση του. Η παραδοχή αυτής της κατάστασης ωστόσο δεν δίνει άλλοθι στο κόμμα για να κινηθεί εντελώς αντιπαραγωγικά διαδικασία ταύτισης με τη «γοητεία» του λαϊκισμού όπως αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται τις τελευταίες ημέρες.
Η αποτυχία
Το κόμμα μετά την αποτυχία του πειράματος της διεύρυνσης, σε επίπεδα ποσοστών δεν παρατηρήθηκε καμία διαφοροποίηση. Εν ολίγοις:
• Δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα οι επιχειρούμενες αλλαγές στην οργανωτική δομή του κόμματος, δεν βοήθησαν οι καταστατικές αλλαγές με στόχο την ενίσχυση του κόμματος από τις παρυφές της Κεντροαριστεράς.
• Οι αλλαγές δεν φαίνεται να έδωσαν την παραμικρή ώθηση για διαφοροποίηση των εσωτερικών διεργασιών στο κόμμα.
• Απέτυχαν να δώσουν αυτές οι εσωτερικές αλλαγές στη λειτουργία του κόμματος, διαρθρωτικά χαρακτηριστικά. Στην πραγματικότητα το κόμμα δεν φάνηκε και δεν είναι διατεθειμένο να ξεπεράσει τις κόκκινες γραμμές στην εσωτερική του λειτουργία κάτι που θα διαφοροποιούσε την αντίληψη των δυνάμεων έξω στην κοινωνία ότι «κάτι διαφορετικό υφίσταται στον χώρο της Αριστεράς και το οποίο θα πρέπει να παρακολουθήσουμε με προσοχή».
Μήπως αυτή η αποτυχία των στόχων του προηγούμενου διαστήματος οδηγεί το ΑΚΕΛ συνειρμικά να ταυτιστεί με τις θεωρίες αμφισβήτησης κάθε θεσμού; Αν το κόμμα ενδομύχως έχει μια τέτοια σκέψη και προσανατολισμό με στόχο τόσο τις βουλευτικές του 2026 αλλά κυρίως φιλοδοξώντας ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθούν με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα νέες συμμαχίες στη βάση της «λαϊκής δυσφορίας» την οποία επιβάλλει η άκρατη δημαγωγία, τότε με μαθηματική ακρίβεια θα πληρώσει το κόστος μιας τέτοιας μελλοντικής ταύτισης.
Κίκης Καζαμίας και το έμφραγμα στη δημόσια υπηρεσία
Σε συνέντευξη του στις 21.04.2019 στον «Πολίτη» ο πρώην υπουργός των κυβερνήσεων Τάσσου Παπαδόπουλου και Δημήτρη Χριστόφια, Κίκης Καζαμίας, ήταν ιδιαίτερα δηκτικός για την από καιρό επικρατούσα κατάσταση στην ελεγκτική υπηρεσία. Η θέση Καζαμία είναι επί της ουσίας ένα δείγμα της ευρύτερης στάσης του ΑΚΕΛ επί του θέματος. Τουλάχιστον σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Δήλωσε στον «Πολίτη»:
«Δυστυχώς η νοοτροπία και η συμπεριφορά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη δεν βοηθούν καθόλου. Έχει προκαλέσει έμφραγμα στην εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας. Ενώ ξεκίνησε καλά, σταδιακά με περισσή έπαρση, κάνει υπέρβαση εξουσίας και ξεφεύγει από τα καθήκοντά του προσπαθώντας να επιβάλει πολιτικές. Ο τρόπος που ενεργεί και τα μηνύματα που στέλνει, πολύ συχνά, προσφέρουν την ευκαιρία στους αδύναμους κρίκους στη δημόσια υπηρεσία να κρύβονται πίσω από τις πλάτες του, να μην κάνουν το παραμικρό, και ταυτόχρονα τους ευσυνείδητους να δυσανασχετούν με αυτό το φαινόμενο και να αρνούνται να σηκώσουν το επιπρόσθετο βάρος που μεταφέρει σ’ αυτούς. Τα κρατικά θεσμικά όργανα αξίζει τον κόπο να ασχοληθούν πολύ σοβαρά για τη μετατροπή του θεσμού του Γενικού Ελεγκτή σε θεσμό του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο».
