Η επιδίωξη μιας επιτυχημένης πράσινης μετάβασης απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε ολόκληρη την οικονομία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των υποδομών δικτύου, της βιώσιμης κινητικότητας και της ενεργειακής απόδοσης, σημειώνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Σε άρθρο εργασίας αναφέρεται ότι για να επιτύχει αποτελεσματικά την πράσινη μετάβαση, η Ευρώπη αντιμετωπίζει την πρόκληση της κινητοποίησης σημαντικών πρόσθετων επενδύσεων, που εκτιμάται ότι κυμαίνονται από 2,9% έως 4,0% του ΑΕΠ της ΕΕ κάθε χρόνο έως το 2030 (μετρούμενες σε σταθερές τιμές 2023).
Ωστόσο, τονίζεται, ο ποσοτικός προσδιορισμός των αναγκών για πράσινες επενδύσεις υπόκειται σε υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας. Ανάλογα με τις παραδοχές και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται, διάφορες μελέτες παρέχουν εκτιμήσεις για πρόσθετες πράσινες επενδυτικές ανάγκες εντός αυτού του εύρους.
Στο άρθρο σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια, οι εκτιμήσεις για τις ανάγκες πράσινων επενδύσεων αυξάνονται σταθερά, αντανακλώντας σε μεγάλο βαθμό πιο φιλόδοξους στόχους απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα για το 2030 και υπογραμμίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα και την κλίμακα των επενδύσεων που απαιτούνται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον.
Οι επενδυτικές ανάγκες ποικίλλουν μεταξύ των τομέων, με τις επενδύσεις στον εφοδιασμό καθαρής ενέργειας να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της πράσινης μετάβασης στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει σχεδόν την ικανότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να αναπτύξει περαιτέρω τις καθαρές τεχνολογικές καινοτομίες της για να διασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια. Απαιτούνται επίσης σημαντικές επενδύσεις από την πλευρά της ενεργειακής ζήτησης, έτσι ώστε οι πηγές ενέργειας με μικρότερη ένταση άνθρακα να μπορούν να χρησιμοποιούνται πιο αποτελεσματικά, ιδίως στον τομέα των μεταφορών, στη βιομηχανία και σε κτίρια κατοικιών.
Σημαντικός ο ρόλος των τραπεζών
Όπως αναφέρεται, σε ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που βασίζεται σε τράπεζες, όπως η ζώνη του ευρώ, οι τράπεζες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για την πράσινη μετάβαση, ιδίως στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων που επενδύουν σε πιο καθιερωμένες πράσινες τεχνολογίες.
Εκφράζεται η θέση ότι ενώ η έκθεση των τραπεζών της ζώνης του ευρώ στους κλιματικούς κινδύνους παρέμεινε υψηλή και συγκεντρώνεται σε σχετικά λίγα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι τράπεζες θα συνεχίσουν να συνεισφέρουν ζωτικά στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων σε τομείς υψηλών εκπομπών για να διευκολύνουν την πράσινη μετάβασή τους.
Επιπλέον, υποδεικνύεται, μια σειρά χρηματοπιστωτικών μέσων, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων ομολόγων, είναι απαραίτητα για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης. Ιδιαίτερα οι αγορές ιδιωτικών μετοχών είναι ζωτικής σημασίας για τη χρηματοδότηση καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων και την υποστήριξη έργων πράσινης τεχνολογίας.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει κενό δημόσιας χρηματοδότησης στις πράσινες επενδυτικές ανάγκες έως το 2030. Σε επίπεδο ΕΕ διατίθενται σημαντικά δημόσια κεφάλαια που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση, με τις μεγαλύτερες συνεισφορές να προέρχονται από το Recovery and Resilience Facility (RRF) της NextGenerationEU (NGEU) και τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Μέχρι σήμερα, έχει σημειωθεί σημαντική καθυστέρηση στην απορρόφηση των κεφαλαίων του RRF σε σύγκριση με τα σχέδια που είχαν υποβληθεί προηγουμένως. Αντίθετα, η εκταμίευση της πράσινης χρηματοδότησης που σχετίζεται με τον προϋπολογισμό της ΕΕ προχωρά ικανοποιητικά.
Υπογραμμίζεται ότι οι τεράστιες επενδυτικές ανάγκες της Ευρώπης πρέπει να υποστηριχθούν με μέτρα που ενθαρρύνουν την ισχυρότερη δέσμευση του ιδιωτικού τομέα.
Ως εκ τούτου, παρατηρούν οι συντάκτες, οι διαρθρωτικές πολιτικές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση των πράσινων επενδύσεων και της καινοτομίας στις πράσινες τεχνολογίες. Αυτό κυμαίνεται από τη βελτίωση της διαθεσιμότητας ειδικευμένου προσωπικού έως ένα απλοποιημένο ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο θα αύξανε την ελκυστικότητα της ΕΕ για τους επενδυτές και θα υποστηρίξει την αναβάθμιση των πράσινων καινοτομιών και την κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
Κοιτάζοντας πέρα από το 2030, οι διαθέσιμες εκτιμήσεις δείχνουν ακόμη υψηλότερες επενδυτικές ανάγκες τις επόμενες δύο δεκαετίες για την επίτευξη του στόχου έως το 2050. Αν και αυτές οι εκτιμήσεις συνδέονται με ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα , υπογραμμίζουν την ανάγκη περαιτέρω επιτάχυνσης των πράσινων επενδύσεων στην Ευρώπη μακροπρόθεσμα.
