Εναν προϋπολογισμό πλεονασματικό, σε ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές υποχρέωσεις της χώρας, με προβλέψεις για υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, μείωση της ανεργίας και σταθεροποίηση του πληθωρισμού συζητά η ολομέλεια της Βουλής. Η τριήμερη συζήτηση του προϋπολογισμού ξεκίνησε χθες και θα ολοκληρωθεί την Τετάρτη. Τα θετικά μεγέθη, και ειδικά το ισχυρό πλεόνασμα, κρίνονται απαραίτητα ειδικά στο τρέχον γεωπολιτικής αβεβαιότητας.
Κυριότεροι στόχοι του προϋπολογισμού του 2025 είναι η διατήρηση υγιών δημόσιων οικονομικών, με σκοπό την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων μέσω της συνέχισης της πτωτικής πορείας του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, της διατήρησης πλεονασματικού δημοσιονομικού ισοζυγίου και της συγκράτησης της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, η ενίσχυση της πράσινης οικονομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού, καθώς και της έρευνας και καινοτομίας, η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), καθώς και χρηματοδοτούμενων έργων από άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, η υλοποίηση σημαντικών έργων και δράσεων που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους και η υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Βασικά μεγέθη και δείκτες
Τα προϋπολογιζόμενα έσοδα και οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για το έτος 2025 συνοψίζονται ως ακολούθως:
Έσοδα ύψους €15,136 δισ., αυξημένα κατά 4,4% σε σχέση με το 2024.
Δαπάνες ύψους €14,213 δισ., αυξημένες κατά 7,4% σε σχέση με το 2024.
Σε σχέση με την κεντρική κυβέρνηση, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2025 προβλέπει έσοδα (εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών) ύψους €10,312 δισ., αυξημένα κατά 6,2% σε σύγκριση με τα αναθεωρημένα έσοδα για το 2024 ύψους €9,714 δισ. και δαπάνες (εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων και επενδύσεων) ύψους €11,041 δισ., οι οποίες είναι αυξημένες κατά 3,8% σε σχέση με το 2024 που υπολογίζονται στα €10,640 δισ.
Οι δαπάνες προσωπικού προβλέπεται να μειωθούν ελαφρώς κατά 1%, στα €3,62 δισ. το 2025, αλλά οι λειτουργικές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά κατά 21,4%, φτάνοντας τα €1,42 δισ, λόγω αυξήσεων σε αποθεματικά κεφάλαια, άμυνα, αστυνόμευση και συμβουλευτικές υπηρεσίες[2].
Οι μεταβιβαστικές πληρωμές, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών παροχών και των συνεισφορών στον προϋπολογισμό της ΕΕ, αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,3%, φτάνοντας τα €3,99 δισ.
Το δημοσιονομικό πλεόνασμα για το 2025 προβλέπεται να φτάσει τα €1,13 δισεκατομμύρια, που αντιστοιχεί στο 3,3% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος στο 64,1%.
Το ΑΕΠ της Κύπρου για το 2025 προβλέπεται να φτάσει τα €33,86 δισεκατομμύρια, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3,1%. Η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 4,7%, ενώ ο πληθωρισμός προβλέπεται να παραμείνει σταθερός στο 2,1%.
Προκλήσεις και ανησυχίες
Παρά τις θετικές προβλέψεις, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών στην έκθεσή της για τον προϋπολογισμό σημειώνει ότι όλα τα μέλη της Επιτροπής αναγνωρίζουν τις δύσκολες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί ως αποτέλεσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων, καθώς και τη μεγάλη αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβλέψεις στις οποίες βασίζεται ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2025. Αναγνωρίζουν, επίσης, τους πιθανούς κινδύνους σε σχέση με την πορεία της κυπριακής οικονομίας σε περίπτωση επιδείνωσης του εξωτερικού περιβάλλοντος. Παρά το αβέβαιο και δυσμενές περιβάλλον, η Επιτροπή αναγνωρίζει τη βελτίωση των οικονομικών δεικτών για το τρέχον έτος και τη θετική προοπτική για την τριετία 2025-2027, καθώς και την επιβεβαίωση της θετικής προοπτικής της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας από διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Επιπροσθέτως, η πλειοψηφία των μελών της Επιτροπής εκφράζει ανησυχία σε σχέση με το ζήτημα της ακρίβειας, τόσο σε σχέση με το υψηλό κόστος δανεισμού και απόκτησης στέγης όσο και των υψηλών τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς οι επιπτώσεις της στα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα είναι εμφανείς. Ως εκ τούτου, επισημαίνουν την ανάγκη υιοθέτησης στοχευμένων μέτρων για την αναστροφή των επιπτώσεών της στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και στην ποιότητα ζωής τους.
