Στο ερώτημα ποιοι είναι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές και πώς μπορούν να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν απάντηση μπορεί να δώσει ένα σταθερό πλαίσιο για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Οι τελευταίες προσθήκες στη νομοθεσία, με τη διεύρυνση του πεδίου δράσης του χρηματοοικονομικού επιτρόπου, προσφέροντας άλλο ένα εργαλείο στους δανειολήπτες, παρέχουν και τη δυνατότητα να αποκαλυφθούν όσοι εκμεταλλεύονται τις διαδικασίες για να αποφύγουν την αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους.
«Οι δανειολήπτες έχουν πλέον στη διάθεσή τους πολλά εργαλεία για να διεκδικήσουν ό,τι θεωρούν ότι δικαιούνται. Το πώς θα τα χρησιμοποιήσουν θα φανεί, όπως και θα φανεί ποιοι είναι μη βιώσιμοι (σ.σ. δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις) και ποιοι είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Πρέπει να αποκαλύψουν οικονομικά στοιχεία για να υποστηρίξουν ότι πράγματι είναι μη βιώσιμοι», σχολίασε ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου, Πανίκος Νικολάου, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, για το νέο πλαίσιο, στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων του συγκροτήματος για το 2023.
Ο κ. Νικολάου χαρακτήρισε καλά τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους οι δανειολήπτες και τόνισε ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ένα πλαίσιο που δουλεύει.
«Διευκολύνει την παροχή νέου δανεισμό», είπε εξηγώντας ότι αν τελικά ένα δάνειο δεν μπορεί να αποπληρωθεί, με ένα αποτελεσματικό πλαίσιο η υπόθεση θα κλείσει, η τράπεζα θα πάρει τα χρήματά της και ο δανειολήπτης μπορεί να συνεχίσει τη ζωή του. Η μείωση του ρίσκου θα επιτρέψει τον δανεισμό περισσότερων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου υπενθυμίζει (Έκθεση Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας) ότι «η ύπαρξη ενός σταθερού νομικού πλαισίου εκποιήσεων παραμένει ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση τόσο του κληροδοτημένου όγκου ΜΕΧ όσο και των πιθανών νέων ΜΕΧ. Συγκεκριμένα, το πλαίσιο εκποιήσεων θα πρέπει να εφαρμόζεται απρόσκοπτα έτσι ώστε να λειτουργεί ως αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών, αλλά παράλληλα και ως μοχλός πίεσης, ώστε να καταλήγουν οι πιστωτές και οι δανειολήπτες σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις».
Ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου ανέδειξε και άλλη μια διάσταση: ένα σταθερό και αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης των «κόκκινων δανείων» θα διευκολύνει και την πρόσβαση της νέας γενιάς σε τραπεζικό δανεισμό.
«Για να έχει η νέα γενιά πρόσβαση σε νέο δανεισμό είναι σημαντικό να υπάρχει αυτό το πλαίσιο. Είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον», υπογράμμισε.
Η διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων σε τραπεζική χρηματοδότηση είναι ένα σημαντικό ζήτημα τόσο για την εξέλιξη της οικονομίας όσο και για την προσωπική ανάπτυξη της νέας γενιάς. Τα κριτήρια δανεισμού έχουν αλλάξει, η απόδειξη της ικανότητας αποπληρωμής αποτελεί το κύριο κριτήριο για την έγκριση ενός δανείου και η ευκολία στην επίλυση ενός «κόκκινου δανείου» επιτρέπει τη χαμηλότερη τιμολόγηση και άρα οδηγεί σε μικρότερο κόστος δανεισμού. Για ένα νέο νοικοκυριό, που κατά τεκμήριο ξεκινά την επαγγελματική του ζωή με χαμηλότερα εισοδήματα, έχει μεγάλη σημασία το κόστος δανεισμού να είναι χαμηλό (ενισχύει την ικανότητα αποπληρωμής).
Ζήτηση για δάνεια
Την ανάγκη για ένα σταθερό πλαίσιο διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων υποστηρίζει και η διατήρηση της διάθεσης της οικονομίας για δανεισμό, παρά τη μείωση της ζήτησης, που καταγράφει η έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων της Κεντρικής Τράπεζας. Η μη κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της οικονομίας έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ανάπτυξης.
Το τρίτο τρίμηνο του 2023 τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητα, στα ίδια αυστηρά επίπεδα που ίσχυαν το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ έγιναν αυστηρότερα στις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά. Παράλληλα, σύμφωνα με την έρευνα, συνεχίζεται η μείωση στη ζήτηση δανείων τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά, η οποία εν μέρει αποδίδεται από τις ίδιες τις συμμετέχουσες τράπεζες στο αυξημένο γενικό επίπεδο των επιτοκίων, στη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων και στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.
Τα συγκεντρωτικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας δείχνουν ότι παρά τον πληθωρισμό και την αύξηση των επιτοκίων το 2023, ο νέος δανεισμός κινήθηκε στα επίπεδα του 2022. Ο καθαρός νέος δανεισμός το 2023 διαμορφώθηκε στα €3,269 δισ. σε σύγκριση με €3.272 δισ. το 2022, παρουσιάζοντας οριακή μείωση 0,1%.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο μισός νέος δανεισμός (43% το 2023) αφορά εταιρικά δάνεια άνω του €1 εκατ. Δεύτερη μεγάλη ομάδα δανείων είναι τα στεγαστικά (31% του συνόλου) με τον νέο δανεισμό το 2023 να ανέρχεται σε €1,01 δισ. παρουσιάζοντας ετήσια μείωση 14%, σε σύγκριση με €1,2 δισ. το 2022.
Την ίδια στιγμή υπήρξε ένα μαζικό κύμα επαναδιαπραγματεύσεων δανείων, ύψους €4,489 δισ., παρουσιάζοντας άνοδο 245%. Στα στεγαστικά δάνεια οι επαναδιαπραγματεύσεις αυξήθηκαν κατά 761%, σε €0,92 δισ. από €107 εκατ. το 2022.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι α) η πλειονότητα των δανειοληπτών επιθυμεί να παραμείνει συνεπής στην αποπληρωμή των υποχρέωσεών της και β) υπάρχουν επιλογές για όσους θέλουν πράγματι να βρουν λύση στο πρόβλημά τους.
