Το τελευταίο χρονικό διάστημα εκδόθηκαν καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίων σε τροχαία δυστυχήματα που πραγματικά προκαλούν τη νοημοσύνη μας, που δεν στέκουν στη λογική και που εύλογα διερωτάται κανείς πώς αποφασίζουν δικαστές σε σύγκριση με άλλους δικαστές όταν τα στοιχεία βοούν και οι ευθύνες των κατηγορουμένων είναι εξόφθαλμες. Ενδεικτικά παραθέτουμε τα παρακάτω παραδείγματα:
1 Στις 04/05/2022, απόγευμα Τετάρτης, η 46χρονη Camilla-Christina Pamdahl από τη Σουηδία μαζί με την 5χρονη κόρη της, που βρίσκονταν στην Κύπρο για διακοπές, επιχείρησαν από διάβαση πεζών να διασταυρώσουν τη λεωφόρο Νήσι, στην Αγία Νάπα. Όχημα τύπου buggy παρέλειψε να σταματήσει στη διάβαση πεζών με αποτέλεσμα να τραυματίσει θανάσιμα την 46χρονη. Ο οδηγός του οχήματος, ηλικίας 25 ετών, εγκατέλειψε πεζός τη σκηνή της σύγκρουσης για να συλληφθεί αργότερα. Yποβλήθηκε σε έλεγχο αλκοτέστ με ένδειξη 44μg% αντί 9μg%, καθώς και σε έλεγχο νάρκοτεστ με θετική ένδειξη. Με αυτά τα δεδομένα, το πρωτόδικο δικαστήριο, το Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου, καταδίκασε τον 25χρονο σε έναν χρόνο φυλάκιση, που μεταφράζεται σε εννέα μήνες εγκλεισμού στο σωφρονιστικό ίδρυμα.
2 Στις 11/04/2023 το Μόνιμο Κακουργιοδικείο Πάφου έκρινε ένοχο 45χρονο για τον θάνατο της 60χρονης Ανδρούλας Παπαχριστοφόρου. Η άτυχη γυναίκα στις 19/12/2021 επιχείρησε να διασταυρώσει τον δρόμο στην οδό Πριάμου όταν ο 45χρονος την κτύπησε με το όχημά του και την εγκατέλειψε. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε έξι χρόνια φυλάκιση για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας και τρία χρόνια για το αδίκημα της εγκατάλειψης σκηνής δυστυχήματος. Οι ποινές συντρέχουν. Στην προκειμένη περίπτωση, ο οδηγός κατηγορήθηκε για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας και παραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον Κακουργιοδικείου, όπου η ελάχιστη ποινή που μπορεί να επιβληθεί είναι η ποινή φυλάκισης των πέντε ετών.
3 Στις 15/03/2023 το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού έκρινε ένοχο 32χρονο για το τριπλό θανατηφόρο που προκλήθηκε ξημερώματα της 27ης Μαΐου 2017 στην περιοχή των Πολεμιδιών. Ο 32χρονος, ενώ οδηγούσε με υπερβολική ταχύτητα και υπό την επήρεια αλκοόλης και κάνναβης, παραβίασε τον κόκκινο φωτεινό σηματοδότη στη διασταύρωση των οδών Συνεργατισμού και Γρηγόρη Αυξεντίου με αποτέλεσμα να σκοτώσει ακαριαία τρεις νεαρούς: Τον 32χρονο Ανδρέα Γιασεμή, τον 32χρονο Δημήτρη Σάββα και τον 23χρονο Παναγιώτη Στεφάνου. Το δικαστήριο έκρινε ένοχο τον 32χρονο σε 14 κατηγορίες, με σοβαρότερη την πρόκληση θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης και του επέβαλε ποινή φυλάκισης τριών χρόνων. Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε τρεις νεαρούς νεκρούς ο θάνατος των οποίων δεν θεωρήθηκε ανθρωποκτονία αλλά πρόκληση θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης. Το εν λόγω αδίκημα, σύμφωνα με το άρθρο 210 του Ποινικού Κώδικα, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μέχρι τεσσάρων χρόνων ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις 2.500 λίρες!
Εν ολίγοις, ο 32χρονος τιμωρήθηκε με έναν χρόνο φυλάκιση για κάθε ανθρώπινη ζωή που αφαίρεσε. Για σκοπούς σύγκρισης, αναφέρουμε πληροφοριακά πως σε έναν χρόνο φυλάκιση καταδικάστηκε, πρόσφατα, πρώην ταμίας της Επαρχιακής Διοίκησης Λεμεσού επειδή έκλεψε από το ταμείο €28.000.
4 Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας έκρινε ένοχο προ ημερών 39χρονο αστυνομικό στην κατηγορία της πρόκλησης θανατηφόρου δυστυχήματος πριν από δυόμισι χρόνια ενώ συμμετείχε σε επιχείρηση της ΥΚΑΝ. Το δικαστήριο καταδίκασε τον αστυνομικό σε πρόστιμο €2.500, έξι βαθμούς ποινής και στέρησε την άδεια οδήγησής του για έναν μήνα. Θύμα του αστυνομικού, ο οποίος φέρεται να έτρεχε με το υπηρεσιακό του όχημα όπως λέχθηκε στο δικαστήριο, είναι ο 70χρονος Alain Merheje από τη Γαλλία, μόνιμος κάτοικος Κύπρου, ο οποίος είχε βγάλει βόλτα τον σκύλο του. Επιχείρησε να διασταυρώσει τον δρόμο με αποτέλεσμα να παρασυρθεί από το αστυνομικό όχημα. Η μαρτυρία των αστυνομικών που διερεύνησαν τις συνθήκες του δυστυχήματος δεν έγινε αποδεκτή στην ολότητά της από το δικαστήριο με ό,τι αυτό σημαίνει.
Γιατί όχι ανθρωποκτονία;
Οι πιο πάνω ποινές συνιστούν, αν μη τι άλλο, κατάφωρη προσβολή της μνήμης των θυμάτων που δεν είχαν καμία ευθύνη που έχασαν τη ζωή τους τόσο άδικα και κάποιοι εξ αυτών τόσο νέοι.
Το κατηγορητήριο ετοιμάζεται από τη Νομική Υπηρεσία, που στην προκειμένη περίπτωση ενεργεί ως Κατηγορούσα Αρχή. Υπάρχουν περιπτώσεις τροχαίων δυστυχημάτων που οι οδηγοί κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία και σε άλλες περιπτώσεις που δεν κατηγορήθηκαν. Για παράδειγμα, στην υπόθεση θανάτου της 60χρονης Ανδρούλας Παπαχριστοφόρου ο οδηγός που την εγκατέλειψε διώχθηκε ποινικά για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας. Ομοίως και ο Ρώσος μεθυσμένος οδηγός που προκάλεσε στις 28/11/2019 τον θάνατο του 27χρονου Παναγιώτη Χριστοφόρου ενώ οδηγούσε αμέριμνος στον αυτοκινητόδρομο. Ο Ρώσος, που βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλης και ναρκωτικών ουσιών, κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία και καταδικάστηκε σε φυλάκιση εννέα χρόνων. Ωστόσο, δεν κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία ο 32χρονος που κάτω από παρόμοιες συνθήκες σκότωσε με το όχημά του τρεις νεαρούς. Όπως δεν κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία ούτε ο 25χρονος οδηγός του οχήματος buggy στην Αγία Νάπα. Αποτέλεσμα να παραπεμφθούν σε δίκες στα Επαρχιακά Δικαστήρια για το αδίκημα της πρόκλησης θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης όπου ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει μέγιστη ποινή τα τέσσερα χρόνια φυλάκιση.
Εύλογα, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα κατά πόσο η ποινή φυλάκισης του ενός ή των δυο και των τριών χρόνων, που επιβλήθηκαν στις πιο πάνω περιπτώσεις τροχαίων δυστυχημάτων που περιγράφουμε, είναι οι αρμόζουσες υπό τις περιστάσεις για τον θάνατο ανθρώπων και κατά πόσο αυτές οι ποινές μπορούν να ενεργήσουν αποτρεπτικά.
Καιρός για προβληματισμό...
Οι πιο πάνω υποθέσεις που περιγράφουμε, όπως κι άλλες παρόμοιες που δυστυχώς ζήσαμε στο παρελθόν, επιβάλλεται να απασχολήσουν τη Νομική Υπηρεσία, τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και, βεβαίως, τη Βουλή. Τέτοιου είδους υποθέσεις είναι αδιανόητο να μην αντιμετωπίζονται ως ανθρωποκτονίες. Ακόμη και στις περιπτώσεις που αυτό δεν δικαιολογείται, τότε, θα πρέπει να τροποποιηθεί από τη Βουλή το άρθρο 210 του Ποινικού Κώδικα που διέπει το αδίκημα της πρόκλησης θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης ώστε να αυξηθεί η προβλεπόμενη μέγιστη ποινή πέραν των πέντε χρόνων φυλάκισης για να εκδικάζονται τα θανατηφόρα τροχαία από τα Κακουργιοδικεία.
Η Νομική Υπηρεσία δεν είναι ταχυδρόμος
Ο ρόλος της Νομικής Υπηρεσίας σαφώς και δεν είναι ο ρόλος ενός ταχυδρόμου, που απλά μεταφέρει τον αστυνομικό φάκελο με τις όποιες εισηγήσεις των ανακριτών ενώπιον δικαστηρίου. Εκτός από τον ρόλο του δημόσιου κατήγορου, η Νομική Υπηρεσία έχει συνταγματική υποχρέωση να αξιολογεί τις δικαστικές αποφάσεις με απώτερο στόχο τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των θυμάτων και, κατ΄επέκταση, την προστασία της κοινωνίας. Γι’ αυτό αποτελεί υποχρέωση του εκάστοτε Γενικού Εισαγγελέα και Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα να αμφισβητούν και να εφεσιβάλλουν τις ποινές-χάδι.
Την ερχόμενη εβδομάδα θα γνωρίζουμε την απόφαση της Νομικής Υπηρεσίας ως προς το κατά πόσο θα καταχωρίσει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο, χαρακτηρίζοντας ως έκδηλα ανεπαρκή τη χρηματική ποινή που επιβλήθηκε στον αστυνομικό για τον θάνατο του 70χρονου Γάλλου, Alain Merheje.
Το μέγιστο έγκλημα
Η ανθρώπινη ζωή δεν δύναται να μετρηθεί, είναι μοναδική και ανεπανάληπτη και ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και από τους δημόσιους κατήγορους και από τους δικαστές. Αυτοί που αφαιρούν ανθρώπινες ζωές θα πρέπει να έχουν πραγματικό κόστος, να υφίστανται τις συνέπειες των πράξεών τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο στις περιπτώσεις που οι επιβαλλόμενες ποινές είναι ανάλογες με τη βαρύτητα του εγκλήματος που διαπράχθηκε. Σε πρόσφατη απόφαση Κακουργιοδικείου επισημάνθηκε πολύ σωστά ότι «το ανώτατο αγαθό που προστατεύει ο νόμος είναι η ανθρώπινη ζωή. Η αφαίρεσή της είναι το μέγιστο έγκλημα».
