Εντείνονται οι ανησυχίες της Λευκωσίας εν μέσω δημοσιευμάτων και αναφορών για ενδεχόμενο καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, την ώρα που η Άγκυρα αποκτά αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή λόγω της στενής σχέσης που διατηρεί με το νέο, υπό διαμόρφωση, συριακό καθεστώς.
Μια ενδεχόμενη συμφωνία για καθορισμό τουρκο-συριακής ΑΟΖ, πέραν της παρανομίας που θα τη συνοδεύει, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις γεωπολιτικές ισορροπίες της Ανατολικής Μεσογείου και στα συμφέροντα της Κύπρου στην περιοχή, ειδικά όσον αφορά τη διαχείριση των φυσικών πόρων και τις ενεργειακές προοπτικές.
Κυριαρχικά δικαιώματα
Το στίγμα της προσέγγισης της κυπριακής κυβέρνησης απέναντι στον κίνδυνο καθορισμού τουρκο-συριακής ΑΟΖ έδωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, διαμηνύοντας ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας ασκούνται αλλά και προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο και όποιες οι αποφάσεις θα πρέπει να το λαμβάνουν υπόψη.
Μάλιστα, σχολιάζοντας δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για το ενδεχόμενο πρόθεσης για επηρεασμό της ΑΟΖ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε ότι πρόκειται για ένα θέμα το οποίο συζητήθηκε στο επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
«Είναι γνωστό ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας ασκούνται αλλά και προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο και εμείς θέλουμε οι όποιες αποφάσεις να λαμβάνουν υπόψη το διεθνές δίκαιο», είπε ο εκπρόσωπος, σημειώνοντας ότι αυτή δεν είναι μόνο η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και «η σαφής ξεκάθαρη θέση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ασφαλώς όλων των κρατών-μελών της».
Το θέμα έχει ήδη συζητηθεί σε επίπεδο ηγετών των κρατών-μελών της ΕΕ, «κατόπιν πρωτοβουλίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας», σημείωσε ο Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης.
Έγγραφο εργασίας
Σε επίπεδο ηγετών των κρατών-μελών της ΕΕ συζητήθηκε και το έγγραφο εργασίας για τη Συρία, «το οποίο, και πάλι με πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνετάχθη σε συνεργασία και συντονισμό με την Ελλάδα και την Αυστρία».
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, το ζήτημα συζητήθηκε ως προς τις συγκεκριμένες ενέργειες που μπορεί και πρέπει να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση «και αυτή ήταν η άποψη που μεταφέραμε ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως κράτος της περιοχής, κατόπιν τακτικής, συνεχούς επαφής του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τους ηγέτες των κρατών της περιοχής και είναι τις θέσεις αυτών των κρατών που συμπεριλάβαμε στο έγγραφο εργασίας». Έκανε την ίδια ώρα λόγο για προσπάθεια χάραξης κοινής πολιτικής ως προς τη Συρία.
«Σφήνα» η Καρπασία
Μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π» και την εκπομπή «Δεύτερη Ματιά», ο διπλωμάτης, πρώην γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Αλέξανδρος Ζήνων ανέδειξε άλλη μια παράμετρο, λέγοντας ότι η περιοχή της Χερσονήσου της Καρπασίας, στα βορειοανατολικά της Κύπρου, αποτελεί μια «σφήνα» προς τη Συρία, γεγονός που προκαλεί ανησυχία. Η κατάσταση, όπως διαμορφώνεται, επεσήμανε ο διπλωμάτης, απαιτεί στενή και συνεχή παρακολούθηση των κινήσεων που γίνονται στην περιοχή, καθώς και συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τρίτες χώρες προκειμένου να προληφθεί η επαλήθευση οποιουδήποτε επικείμενου αρνητικού σεναρίου, που θα πλήττει τα συμφέροντα της Κύπρου, σε περίπτωση που η νέα συριακή εξουσία προχωρήσει σε συμφωνίες καθορισμού ΑΟΖ με την Τουρκία.
Στα θετικά στοιχεία ο πρέσβης κατατάσσει το γεγονός ότι η κυπριακή πρεσβεία συνεχίζει να λειτουργεί στη Δαμασκό, γεγονός που συμβάλλει προς την κατεύθυνση της διάνοιξης διαύλων επικοινωνίας με τη Συρία. Έστειλε δε το μήνυμα ότι η ανάγκη για άσκηση προληπτικής πολιτικής κρίνεται επιτακτική, δεδομένου ότι το διεθνές δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας είναι σαφή και απαιτούν την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου.
Το προηγούμενο
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο δείχνει ότι ένας τέτοιος κίνδυνος υφίσταται και ότι η Τουρκία πιθανώς θα προσπαθήσει να επιδιώξει καθορισμό ΑΟΖ με το νέο συριακό καθεστώς, εκτιμά ο Αλέξανδρος Ζήνων. Εκφράζει ωστόσο την πεποίθηση ότι το νέο συριακό καθεστώς δεν επιθυμεί να ξεκινήσει τη θητεία του με κραυγαλέες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Παρόλο που η Τουρκία μπορεί να επιδιώξει τον καθορισμό ΑΟΖ με τη Συρία μέσω ψευδοκράτους, εντούτοις, η Συρία (τουλάχιστον μέχρι σήμερα) δεν αναγνωρίζει τη λεγόμενη τδβκ, γεγονός που αποτελεί δικλίδα ασφαλείας απέναντι στις όποιες τουρκικές μεθοδεύσεις. Ωστόσο, παρά τα εμπόδια, είναι πιθανό η Τουρκία να επιδιώξει μια συμφωνία με τη Συρία μέσω του ψευδοκράτους για καθορισμό ΑΟΖ, «την οποία συμφωνία θα επιχειρήσει να παρουσιάσει σαν μια φαινομενικά νομιμοφανή λύση στη διεθνή κοινότητα. Ως εκ τούτου, τόνισε ο πρέσβης, η Κύπρος και η διεθνής κοινότητα πρέπει να παραμείνουν σε επιφυλακή και να ακολουθήσουν μια προληπτική πολιτική.
