Ο Πλούταρχος (Βίος του Σόλωνος, 5.4.1 – 5.6.2 διηγείται ότι ο Ανάχαρσις καταγελούσε την προσπάθεια του Σόλωνα, διαμέσου νόμων και δικαστικών διαδικασιών, να περιστείλει τις αδικίες, καρπό της ακάθεκτης τάσης των πολιτών για αθέμιτο πλουτισμό ή και για αναρρίχηση σε θέσεις εξουσίας. Έλεγε λοιπόν ο Ανάχαρσις ότι οι νόμοι, τα δικαστήρια και οι δίκες μοιάζουν με τον ιστό της αράχνης που μόνον ασήμαντα κουνούπια και μύγες αντέχει και συλλαμβάνει, ενώ οι ισχυροί και πλούσιοι κατορθώνουν και καταξεσκίζουν αυτόν τον ιστό. Αντιθέτως, ο Σόλων επέμενε, τονίζοντας τη σπουδαία, μεταξύ άλλων, παιδαγωγική αποστολή των νόμων και των δικαστηρίων. Αλλ’ ο Ανάχαρσις, με πείσμα, του αντέτασσε μελαγχολικά πως απλώς και μόνον παρασύρεται από ανεδαφικές, και γι’ αυτό απραγματοποίητες ελπίδες.
Στα 13 χρόνια που υπηρέτησα, με αφοσίωση θέλω να πιστεύω, στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, είχα την τύχη να ασχοληθώ ως Εισηγητής με την κατάσταση της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Της Ευρώπης και όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Συμβούλιο της Ευρώπης περιλαμβάνει όλες τις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Και διεπίστωσα ότι στην εποχή μας, υπάρχουν και μπορούν να λειτουργούν κοινωνίες με υψηλό συναίσθημα αυτοσεβασμού, κάτω από το φως αξιόπιστης Δικαιοσύνης. Δεν ανήκει σ’ αυτές τις κοινωνίες και η δική μας. Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι ο Σόλωνας είχε άδικο. Η δική μας κοινωνία έδειξε τα θλιβερά της επίπεδα με τη στάση που τήρησε έναντι των δικαστών του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Γέμισε ο τόπος από Αναχάρσιδες. Χιλιάδες, χωρίς να διαβάσουν την απόφαση, χωρίς να μπουν στον κόπο να εξετάσουν τα δεδομένα πάνω στην οποία βασίσθηκε το δικαστήριο, βγήκαν και ελεεινολογούσαν με χυδαίους αφορισμούς και ύβρεις συλλήβδην τους δικαστές, ως κομμάτι ενός διεφθαρμένου συστήματος. Και το χειρότερο, έναντι αυτής της βαρβαρότητας και αθλιότητας, οι άλλες δύο Εξουσίες, Εκτελεστική και Νομοθετική, τήρησαν σιγή ιχθύος. Και άφησαν τον όχλο αφηνιασμένο να κατασυκοφαντεί και να ποδοπατεί ανθρώπους που λόγω της θέσης τους δεν μπορούσαν να βγουν και να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους.
Η σιγή του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και της προέδρου της Βουλής μπροστά σ’ αυτό το έγκλημα, θα μείνει ένα μελανό και ανεξίτηλο στίγμα στην πολιτική ιστορία αυτού του δύσμοιρου τόπου. Σε άλλες χώρες, ο Πρόεδρος ή ο Πρωθυπουργός της χώρας θα έβγαινε μπροστά και θα υπεράσπιζε με σθένος τον τρίτο πυλώνα της Δημοκρατίας, αυτόν της Δικαιοσύνης. Και τούτο γιατί αν ο πυλώνας αυτός καταρρεύσει δεν μένει τίποτε όρθιο πλέον. Η χώρα γίνεται μια Δημοκρατία της μπανάνας. Το ίδιο θα έπρεπε να κάνει και η Νομοθετική Εξουσία. Η πρόεδρος της Βουλής όφειλε να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρία του Σώματος για να τοποθετηθούν υπεύθυνα τα κόμματα έναντι των αθλιοτήτων προς τους δικαστές του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας. Οπωσδήποτε κάποιοι (φίλες και φίλοι ή παντελώς άγνωστοι μου) που διαβάζουν τώρα αυτές τις γραμμές να παρασύρονται από αρνητικές εμπειρίες που έχουν ήδη αποκομίσει από την αφόρητη χρονοτριβή όταν προσφεύγουν στα δικαστήρια και ζητούν δικαστική προστασία, όπως επίσης και από την όχι πάντοτε ικανοποιητική ποιότητα ορισμένων δικαστικών αποφάσεων. Δεν είναι έτσι όμως που κρίνονται τα επίπεδα της Δικαιοσύνης σε μια χώρα. Και έχοντας την εμπειρία από πρώτο χέρι, με επί τόπου επισκέψεις αλλά και τη συνεχή επί 35 χρόνια μελέτη εγκύρων και τεκμηριωμένων επιστημονικών ερευνών για την κατάσταση της Δικαιοσύνης στις χώρες μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, χωρίς κανένα ενδοιασμό λέγω ότι έχουμε σε τούτο το μικρό νησί, ικανοποιητικά επίπεδα Δικαιοσύνης. Σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες, δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα κρούσματα διαφθοράς αλλ’ ούτε και πολιτικών παρεμβάσεων. Συχνά οι αποφάσεις, κυρίως για σοβαρά θέματα, είναι υψηλού επιπέδου. Υπάρχουν βεβαίως τα προβλήματα με τις καθυστερήσεις και την μη ικανοποιητική ποιότητα ορισμένων αποφάσεων. Όμως, η αγγλική κατοχή, εκτός από δεινά, μας άφησε κληρονομιά την καθίδρυση και λειτουργία αμερόληπτων δικαστηρίων. Αλλά και στη διάρκεια της ανεξαρτησίας, μέχρι τις ημέρες μας, τα δικαστήριά μας κόσμησαν και κοσμούν άνθρωποι υπόδειγμα δικαστικού ήθους, καταξιωμένοι στη συνείδηση της νομικής οικογένειας για τη νομομάθειά τους και την ακεραιότητά τους. Φίλος Ολλανδός βουλευτής, καταξιωμένος καθηγητής πανεπιστημίου, μου διηγήθηκε όταν υπηρετούσαμε μαζί στην Επιτροπή Επιλογής Δικαστών της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, ένα περαστικό Ολλανδού δικαστή ο οποίος δέχθηκε επίθεση από μερίδα των ΜΜΕ για μια απόφασή του. Ο βουλευτής αυτός είχε και πτυχίο της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας. Μου είπε λοιπόν, μισά Αγγλικά και μισά Ελληνικά, περίπου τα εξής: «Η αγορά των απερίσκεπτων μαζών αποστρέφεται, ως βαρύ και μονόχνοτο (αυτές οι λέξεις ήταν στα Ελληνικά) τον σιωπηλό δικαστή, ο οποίος περιορίζεται στο ν’ ακούει, και μόνο σπάνια τολμά και διατυπώνει μια – αλλά πάντοτε εύστοχη και καίρια – ερώτηση, δίχως σχολιασμό της απάντησης που παίρνει.
Και στο άλλο άκρο, η αγορά αναγορεύει σε λαϊκό ήρωα τον πολυπράγμονα ρήτορα (εισαγγελέα ή δικηγόρο ή τηλεοπτικό αστέρα) που κεραυνοβολεί. Αυτός, όντως, πιάνει το σφυγμό του λαϊκού κοινού, καθώς εκείνο θέλγεται και ακκίζεται (δικές του λέξεις που με άφησαν αποσβολωμένο) με καμώματα θεατρικών σκηνών. Αυτό το θέατρο ζήσαμε και ζούμε ακόμα μετά την απόφαση 8 ανώτατων δικαστικών λειτουργών, με ένορκη και τιμημένη θητεία, να παύσουν για ανάρμοστη συμπεριφορά το λαϊκό ήρωα Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Και ακούσαμε νεοφανείς θεωρίες αντάμα με χυδαιότητες. Και μας είπαν ότι το δικαστήριο αγνόησε τη μεγάλη και ιστορική προσφορά του λαϊκού ήρωα για την πάταξη της διαφθοράς. Ρε μάγκες, ο νόμος λέει ότι όταν ένας διαπράττει φόνο εκ προμελέτης η ποινή είναι μια: φυλάκιση διά βίου. Ο δικαστής δεν έχει επιλογή. Θα επιβάλει φυλάκιση διά βίου, έστω και αν ο κατηγορούμενος ήταν ο μεγαλύτερος εθνικός ευεργέτης. Και στην περίπτωση του Οδυσσέα το δικαστήριο εξέτασε μόνο αν τα αποδεικτικά στοιχεία καταδείκνυαν ανάρμοστη συμπεριφορά. Και αποφάνθηκε ναι(!), και μάλιστα καραμπινάτη. Κάποτε, φίλος αγαπημένος, τώρα κάνει με τον Βαγγέλη μου παρέα στους ουρανούς, με ρώτησε: «Από τον βίο και την πολιτεία του Αναστασιάδη, Χρήστο, ποιος χώρος έχει μείνει τάχα αδιάβρωτος από τον άγριο πόθο γι’ ακόρεστη συσσώρευση χρήματος;» Και του απάντησα «Ο χώρος των Δικαστηρίων». Και αυτό τον χώρο τον άφησαν εντελώς απροστάτευτο ο Πρόεδρος και οι πολιτικοί αρχηγοί γιατί δεν ήθελαν να κακοφανίσουν τους όχλους και να χάσουν κάποιους ψήφους. Δύο χιλιάδες χρόνια μετά τη Σταύρωση του Ιησού, ζήσαμε και εμείς μέρες Ποντίου Πιλάτου στη χώρα μας.
