Με αφορμή τις δηλώσεις της Δώρας Χρυσικού, ξαναθυμόμαστε την ιστορική κόντρα μεταξύ Θόδωρου Αγγελόπουλου και Αυγουστίνου Καντιώτη καθώς και τη σκηνή υπόμνησης που ο αξέχαστος σκηνοθέτης «αφιέρωσε» στην επόμενη ταινία του.
Αίσθηση έχουν προκαλέσει στο πανελλήνιο οι δηλώσεις της Δώρας Χρυσικού αναφορικά με τον αφορισμό της, σε ηλικία 14 ετών, για τη συμμετοχή της στην ταινία «Το μετέωρο βήμα του πελαργού», του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Η γνωστή ηθοποιός βρέθηκε καλεσμένη στην εκπομπή «Καλύτερα Αργά», με την ίδια να περιγράφει το σοκ που βίωσε στη νεαρή εκείνη ηλικία όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με βία από φανατισμένους ανθρώπους.
Δώρα Χρυσικού: «Σέβομαι πολύ την πίστη των ανθρώπων»
Η ίδια εξήγησε ότι προέρχεται από μια οικογένεια άθεων και αγνωστικιστών, αλλά σέβεται την πίστη των άλλων.
«Οι γνώσεις μου περί των θρησκευτικών είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Ξέρω ότι αφορισμός είναι ότι δεν μπορείς να είσαι μέλος της θρησκευτικής κοινότητας και να τελέσεις Μυστήρια. Έχω μπει σε εκκλησία την Ανάσταση. Δεν είμαστε θρήσκοι άνθρωποι στην οικογένειά μου, είμαστε αθεϊστές και αγνωστικιστές. Οι γονείς μου ήταν παντελώς άθεοι. Εγώ σέβομαι πολύ την πίστη των ανθρώπων, αλλά είμαι ένας πολύ τετράγωνος άνθρωπος για να μπορέσω να εμπιστευτώ κάτι που δεν μπορώ να κατανοήσω με τη λογική μου και δεν βλέπω», ανέφερε αρχικά η Δώρα Χρυσικού.
«Επομένως, δεν με πίκρανε ο αφορισμός, αλλά με σόκαρε με το εκπεφρασμένο, με τον τρόπο που έγινε. Εκεί ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με τη βία φανατισμένων ανθρώπων. Κατάλαβα τι είναι να εκφράζεις την αντίθεσή σου σε κάτι που θεωρείς ότι σε πλήττει ή που δεν είναι αυτό που πρεσβεύεις, με τέτοιον βάναυσο και επιθετικό τρόπο. Ήμουν ένα παιδί 14 ετών και με έσερναν μέσα στα χιόνια με 26 βαθμούς υπό το μηδέν κάποιοι αφιονισμένοι άνθρωποι, επειδή συμμετείχα σε μία ταινία. Αυτό δεν είναι κανονικό. Έζησα φοβερές επιθέσεις», πρόσθεσε η ίδια.
Κουροσάβα εναντίον... Καντιώτη
Η συγκεκριμένη ταινία είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ για μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ 1990-91 και για έναν άλλο λόγο, πέραν του κινηματογραφικού ενδιαφέροντος, καθώς συνοδεύτηκε από ένα απροσδόκητο γεγονός.
Όλα ξεκίνησαν όταν με κάποιον αδιευκρίνιστο τρόπο το σενάριο της ταινίας έφτασε στα χέρια του τότε μητροπολίτη της πόλης, του Αυγουστίνου Καντιώτη. Ο Μητροπολίτης Καντιώτης θεώρησε ότι η ταινία προσβάλλει το έθνος και τον χριστιανισμό.
Έτσι, απείλησε τον Αγγελόπουλο ότι θα τον αφορίσει και τον διέταξε να σταματήσει τα γυρίσματα. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον Αγγελόπουλο, που δεν υποχώρησε, και προκάλεσε επίσης και το μένος των συνεργατών του. Το θέμα πήρε διεθνείς διαστάσεις. Ο Αγγελόπουλος στηρίχτηκε τότε από τους πολιτικούς της Αριστεράς και είχε την αρωγή του Ιάπωνα σκηνοθέτη και προσωπικού φίλου του, Ακίρα Κουροσάβα.
Όταν ο Αγγελόπουλος επέστρεψε, μια μεγάλη μερίδα των χριστιανών της Φλώρινας είχε κατακλύσει την πόλη με μαύρες σημαίες και πλακάτ, ενώ υπήρχαν και καρικατούρες που παρίσταναν τον σκηνοθέτη σαν έναν προδότη που κρατούσε ένα σακούλι με 600 εκατομμύρια δραχμές και εμφανίζονταν συνθήματα, όπως «αναρχία, ανθελληνισμός, αθεΐα, ακολασία», με τις καμπάνες να χτυπούν πένθιμα, βάζοντας παρόμοια εμβατήρια.
Με την παρότρυνση του μητροπολίτη προσπάθησαν με κάθε τρόπο να εμποδίσουν την ολοκλήρωση και κυκλοφορία της ταινίας. Στις 16 Δεκεμβρίου του 1990 κορυφώθηκε όλο αυτό σε μια τελετή αφορισμού του Αγγελόπουλου και του πρωταγωνιστή Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Την ίδια μέρα είχε οργανωθεί μία συγκέντρωση, στην οποία παραβρέθηκαν ο Αγγελόπουλος και οι συνεργάτες του, στον κινηματογράφο «Ελληνίς». Οι χριστιανοί πιστοί και ο Καντιώτης έψελναν μαζί το «Αφορισμένοι, αφορισμένοι».
Ο Καντιώτης τους έδωσε περιθώριο δύο χρόνων για να μετανοήσουν και να συγχωρεθούν, κάτι που δεν έκανε κανένας συντελεστής της ταινίας. Τελικά, η ταινία ολοκληρώθηκε και έφτασε μέχρι τις Κάννες.
Η σκηνή υπόμνησης στο «Βλέμμα του Οδυσσέα»
Στην επόμενη ταινία του, «Το βλέμμα του Οδυσσέα», ο Αγγελόπουλος αφιέρωσε μία σκηνή για όλο αυτό το περιστατικό που οδήγησε μέχρι τον αφορισμό του ίδιου και των συντελεστών της ταινίας.
Όπως τονίζεται στην περιγραφή της ταινίας του 1995, «ο Ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Α. επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην πατρίδα, αναζητώντας τρεις μπομπίνες ανεμφάνιστου φιλμ των Αδελφών Μανάκη, πιονιέρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια. Η απεγνωσμένη αναζήτηση του φιλμ όπου καταγράφηκε το πρώτο βλέμμα πάνω σε τούτη τη χερσόνησο, γίνεται ταυτόχρονα και η αναζήτηση ενός βλέμματος από πλευράς του Α. (του Αγγελόπουλου, κατ’ επέκταση), που ψάχνει έναν καινούργιο τρόπο να ξαναδεί τον κόσμο. Η οδύσσεια του Α. δεν είναι μια ομηρική Oδύσσεια. Όλα τα ομηρικά αντίστοιχα δεν αναγνωρίζονται παρά μόνο σαν σχήματα, σκορπισμένα στοιχεία στο μακρύ ταξίδι της σύνθεσης. Τώρα που όλες οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, τώρα που το σοσιαλιστικό όνειρο κύλησε στο ποτάμι της Ιστορίας, η περιπέτεια του βλέμματος απέμεινε η μόνη περιπέτεια να αφηγηθείς».
Σε μία από τις κορυφαίες σκηνές της ταινίας, ο Αγγελόπουλος μάς μεταφέρει ξανά στη Φλώρινα. Σε ένα υπέροχο νυχτερινό και βροχερό πλάνο, μερικοί κάτοικοι της πόλης υποδέχονται τον πρωταγωνιστή «Α.», του οποίου η προβολή της τελευταίας του ταινίας ματαιώθηκε λόγω των έντονων αντιδράσεων κάποιων θρησκόληπτων κατοίκων της πόλης.
Οι υποστηρικτές του παρουσιάζονται με ομπρέλες στα χέρια (ένα τυπικό Αγγελοπουλικό σύμβολο ελπίδας και ανάτασης), ενώ οι φανατικοί επικριτές του με αναμμένες λαμπάδες, που συμβολίζουν το εμπρηστικό της όλης κίνησής τους.
Πηγή: iefimerida.gr
