Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καταλάβουν τη Γάζα, θα την γκρεμίσουν για να την ξαναχτίσουν, οι κάτοικοί της θα απομακρυνθούν και η περιοχή θα μετατραπεί στη Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής. Είναι η τελευταία εξαγγελία του Ντόναλντ Τραμπ, μια αποθέωση της εγωπολιτικής. Κι αν υπήρχε καμιά αμφιβολία, ο Πρόεδρος διαβεβαιώνει: «Θα είμαστε οι ιδιοκτήτες». Αυτό το αίσθημα ιδιοκτησίας -ο κόσμος θα γίνει αμερικανικός- ξεχειλίζει από όλους τους πόρους του Προέδρου. Ο μηδενισμός εν δράσει. Ο πυροσβέστης που τροφοδοτεί τη φωτιά.
Κι όμως, αυτή η σκηνοθεσία έχει μια ανθρώπινη -υπερβολικά ανθρώπινη- εξήγηση. Ο Πρόεδρος γνωρίζει -ή τουλάχιστον το λέει το σώμα του- ότι ο χρόνος του είναι περιορισμένος και είναι αποφασισμένος να εκπληρώσει όλες τις φαντασιώσεις του ταυτοχρόνως. Η εκτόξευση όλων των απειλών σε σύντομο χρονικό διάστημα αποτελεί μια συμπύκνωση της κληρονομιάς του.
Το άλλο κίνητρο της επιτάχυνσης είναι η διατήρηση σε δεύτερο πλάνο όσων τον έφεραν στην εξουσία. Αυτό έχει έναν κίνδυνο: ο θόρυβος του Προέδρου να κουράσει όσους, όπως ο ΙΊλον Μασκ, ενεπλάκησαν στον κρατικό μηχανισμό. Έτσι θα αποτύχει άραγε το πείραμα;
Το σχέδιο για τη Γάζα το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να υποδαυλίσει τη φωτιά στη Μέση Ανατολή. Και να περιπλέξει το έργο των πολιτικών και οικονομικών εξουσιών (μεταξύ των οποίων η ευρωπαϊκή δεξιά) που ετοίμαζαν την εξομάλυνση των σχέσεών τους με τον Τραμπ και την παρέα του. Στην τελευταία σύνοδο του Νταβός ήταν φανερή η διάθεση των συμμετεχόντων να γελάσουν με τα αστεία του Προέδρου και να χειροκροτήσουν τις ριζοσπαστικές του προτάσεις, έστω κι αν έβαζαν πάντα μπροστά την Αμερική. Αλλά τα πράγματα περιπλέκονται. Ο Τραμπ ολοκληρώνει το νεοφιλελεύθερο επεισόδιο που αποδυνάμωσε τις Δημοκρατίες και ετοιμάζεται για την οικοδόμηση ενός μεταδημοκρατικού αυταρχισμού.
Η «στιγμή Τραμπ» φέρνει σε αμηχανία και τη σοσιαλδημοκρατία. Η παρακμή τής τελευταίας επιταχύνθηκε με την κρίση του 2008. Μια συμβολική στιγμή ήταν η ανάληψη της εξουσίας στη Γαλλία από τον Νικολά Σαρκοζί (2007-2012), που έθεσε τέρμα στον κύκλο που είχε ανοίξει ο Σαρλ ντε Γκολ με την Πέμπτη Δημοκρατία και είχε εδραιώσει η διαλεκτική Ζισκάρ-Μιτεράν. Ο Σαρκοζί προσπάθησε να μεταφέρει στη Γαλλία τη νεοφιλελεύθερη δυναμική, που ολοκληρώθηκε στην Ευρώπη με την άνοδο της ακροδεξιάς και την αποδυνάμωση των σοσιαλιστικών κομμάτων. Δύο πολιτικοί σημάδεψαν αυτή τη φάση: η Άνγκελα Μέρκελ, που απέτρεψε τη ριζοσπαστικοποίηση της γερμανικής δεξιάς, και ο Εμανουέλ Μακρόν, που έφερε την ακροδεξιά της Λεπέν στα πρόθυρα της εξουσίας. Την ίδια στιγμή, η σοσιαλδημοκρατία χάνει συνεχώς έδαφος και μοιάζει όλο και περισσότερο με την κεντροδεξιά. Αποφασιστικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η μετάβαση του βιομηχανικού καπιταλισμού σε ένα ψηφιακό και τεχνολογικό μοντέλο.
Η περίοδος Τραμπ μπορεί να σηματοδοτήσει την οριστική υιοθέτηση του αυταρχισμού από τη δεξιά, ενώ την ίδια στιγμή δεν διαφαίνεται τρόπος να ξαναγίνει η αριστερά ελκυστική για τα λαϊκά στρώματα. Μια από τις χώρες όπου το παιχνίδι είναι ακόμη ανοιχτό είναι η Ισπανία. Ο Πέδρο Σάντσεθ καταγγέλλει την τεχνοκρατική κάστα και αναζητεί μια ευρωπαϊκή ανθρωπιστική εναλλακτική λύση. Υπάρχει άραγε σε αυτό το πεδίο ένας νέος δρόμος για τη σοσιαλδημοκρατία;
*Φιλόσοφος και δημοσιογράφος / Πηγή: El Pais
