[Λεζάντα κεντρικής φωτογραφίας: Στη φωτογραφία, η ΟΕΔΑ Πεντακώμου πριν από περίπου κανένα μήνα!]
Το ότι στην Κύπρο δεν τα πάμε καλά με τα σκουπίδια, είναι γνωστό, αρκεί μία βόλτα από Πεντάκωμο και Κόσιη και τελειώνουν τα ερωτήματα. Μετακομίσαμε το Βατί και τον Κοτσιάτη, μπας και μπούμε επιτέλους στον δρόμο του ορθολογισμού, αλλά δεν καταφέραμε τίποτα. Αντίθετα, μολύνουμε άλλες δύο περιοχές της χώρας, δαπανήσαμε δεκάδες εκατομμύρια και θα πληρώσουμε σε πρόστιμα άλλα τόσα. Στο μεταξύ, οι πόλεις, τα χωριά, τα αργάκια και οι λαξιές δεν έχουν και μεγάλη διαφορά με τους σκουπιδότοπους. Και αντί λοιπόν να δούμε σοβαρά τι κάνουμε με αυτά τα ζητήματα που παραμένουν άλυτα, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε άμεσα στο «Πληρώνω όσο Πετώ».
Δεν είμαι από αυτούς που αποδομούν το πρόγραμμα όπως αποτυπώνεται στο χαρτί. Σίγουρα τα περιβαλλοντικά οφέλη θα είναι τεράστια και σαφώς μπορεί να γίνει και καλύτερη διαχείριση των σκουπιδιών, αν αυτά είναι λιγότερα. Εκείνο που σίγουρα είναι προβληματικό, είναι η αντιγραφή πρακτικών και τακτικών από το εξωτερικό, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές και οι ιδιαιτερότητες της κυπριακής κοινωνίας. Με τον ίδιο τρόπο αντιγράψαμε και άλλες πρακτικές στην Κύπρο, αλλά δεν τις πετύχαμε ποτέ. Δεν μπορείς για παράδειγμα να θεωρείς ότι μία πόλη στην Κύπρο και μία πόλη στην Ολλανδία, θα διαχειρίζονται με τον ίδιο τρόπο τα σκουπίδια τους. Είναι παράλογο και το κυριότερο είναι αντιεπιστημονικό.
Ζούμε σε μία χώρα όπου το καλοκαίρι οι θερμοκρασίες είναι τόσο υψηλές που δεν μπορείς να αφήσεις τα σκουπίδια στον ήλιο ούτε καν για λίγες ώρες. Αν υπάρχουν μέσα οργανικά απόβλητα η δυσοσμία που θα δημιουργηθεί είναι τεράστια. Ακόμα όμως και με τα λεγόμενα «σύμμεικτα» υπάρχουν ζητήματα που χρίζουν διευκρινίσεων και πολύ φοβάμαι ότι δεν λήφθηκαν υπόψη. Για παράδειγμα, ένα υποστατικό αν θέλει να κάνει καλή και σωστή ανακύκλωση και άρα να μειώσει τα σκουπίδια που παράγει, θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 5 κάλαθους για τη διαχείριση. Πλαστικό, γυαλί, χαρτί, οργανικά και σύμμεικτα. Εκεί όπου υπάρχει αυλή, με κάποιο τρόπο θα βρεθεί λύση, στα διαμερίσματα όμως τι θα γίνει; Θα μου πείτε στο εξωτερικό τα βρίσκουν, σωστό, αλλά εκεί η διαλογή είναι καθημερινή. Επίσης, σε πολλές χώρες του κόσμου φρόντισαν όντως πρώτα να μειώσουν τα απόβλητα και μετά να εφαρμόσουν τέτοιες πολιτικές.
Και επειδή ο Κύπριος είναι γνωστός για τη ροπή προς την παρανομία, είναι αστείο να λέμε ότι θα υπάρχει έλεγχος. Ποιος θα ελέγχει τα σκουπίδια μέσα στα μεσάνυχτα για το χρώμα της σακούλας; Και πες ότι ελέγχθηκαν και τα αφήνει η διαλογή πίσω, στο τέλος αν ο ασυνείδητος που παρανομεί επιμένει, δεν θα υποφέρουν οι γείτονες; Δεν θα τα καθαρίσει στο τέλος και πάλι ο δήμος;
Πριν από το «Πληρώνω όσο Πετώ» θα έπρεπε να έχουν προηγηθεί πολλά περισσότερα. Πέρα από την ενημέρωση, θα έπρεπε να γίνουν σοβαρές καμπάνιες πραγματικές μείωσης των σκουπιδιών στην παραγωγή, στην πραγματική πηγή. Από τις βιομηχανίες και σε τι συσκευασίες πουλούν τα προϊόντα τους μέχρι και την τελευταία υπηρεσία που έμαθε να τυπώνει αβέρτα αχρείαστα χαρτιά που καταλήγουν στην ανακύκλωση. Εδώ καλά-καλά δεν φροντίσαμε να έρχεται στο σπίτι μας επιβεβαιωμένα καθαρό νερό που να μπορούν όλοι με ασφάλεια να το καταναλώνουν. Δεν βάλαμε κομποστοποιητές στα σπίτια και στα πάρκα κάθε γειτονιάς για να μειώσουμε τα οργανικά. Δεν έχουμε ψύκτες νερού παντού για να μην αγοράζουμε μπουκαλάκια. Τόσα πολλά δεν…
Όλα αυτά είναι μερικά από τα πολλά που πρέπει να γίνουν πρώτα. Δυστυχώς, η εφαρμογή του «Πληρώνω όσο Πετώ» με αυτές τις συνθήκες ίσως είναι και καταστροφική. Αν είναι να μειώσουμε τα δημοτικά τέλη για τα σκύβαλα αλλά θα θέλουμε άλλα τόσα εκατομμύρια για την πραγματική διαχείριση των σκουπιδιών και την καθαριότητα, τότε δεν πετύχαμε τίποτα.
