Δυστυχώς τα κράτη μέλη της ΕΕ βρίσκονται σε ανταγωνιστικά επίπεδα με το κάθε κράτος να νοιάζεται για την πάρτη του. Αυτό σίγουρα θα φέρει την ΕΕ σε δύσκολή θέση χωρίς γυρισμό με αποτέλεσμα ένα ευρωπαϊκό αλαλούμ που θα οδηγήσει στο τέλος μιας υπέροχης ιδέας όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς για να πετύχει τον στόχο της ευρωπαιοποίησης που θα σύσφιγγε τους δεσμούς μεταξύ των μελών. Αρχικά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όλα έβαιναν καλώς με μια Ευρώπη να υψώνει περήφανα το ανάστημά της για το καλό της Ένωσης. Και όλοι πιστέψαμε στην Ευρώπη παρόλα τα λάθη που έγιναν γιατί πέτυχε σε βασικούς τομείς όπως η υγεία, ο πολιτισμός, η πολυπολιτισμικότητα, το μεταναστευτικό -με ελάχιστες εξαιρέσεις- το περιβάλλον και προ πάντων η παιδεία. Δυστυχώς, με τη ρωσική εισβολή στη Ουκρανία αυτή η Ευρώπη των λαών έγινε Ευρώπη-αποικία των ΗΠΑ οι οποίες νεκρανάστησαν το ΝΑΤΟ και έγιναν κυρίαρχες στην ευρωπαϊκή επικράτεια παγιδεύοντας την Ευρώπη σε κυρώσεις οι οποίες γύρισαν μπούμερανγκ σε αυτήν. Και, δυστυχώς, έχουν καταντήσει τον Ευρωπαίο πολίτη μίζερο να αγωνίζεται για επιβίωση επειδή, δυστυχώς, τα μέλη ενδιαφέρονται μόνο για την πάρτη τους και ο κίνδυνος διάλυσης της ΕΕ με το αρχικό όραμα της ολοκλήρωσης να φαίνεται άπιαστο. Όμως πιστεύουμε ότι αν δεν αντιληφθεί τα λάθη της να επανέλθει ανανεωμένη για καλύτερες μέρες, τότε σβήσ' τη από τα κατάστιχα. Η εκπαίδευση και η παιδεία γενικότερα, με άλλα λόγια μια πανευρωπαϊκή παιδεία γίνονται απολύτως αναγκαία για τη δημιουργία ισχυρών δεσμών συνεργασίας στην Ενωμένη Ευρώπη και εγγυούνται λαμπρές προοπτικές για οικονομική ανάπτυξη και ποιοτική βελτίωση της ζωής. Σίγουρα οι πιο πάνω προκλήσεις, μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω της παιδείας και τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Ευρώπης στην πορεία της ευρωπαϊκής συνεργασίας και ενοποίησης. Η έμφαση που έχει δοθεί στον κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα φαίνεται ότι έχει φέρει αποτελέσματα αφού έχει καταφέρει να δημιουργήσει το προφίλ του Ευρωπαίου πολίτη του 21ου αιώνα του οποίου η αίσθηση της ευρωπαϊκής του ταυτότητας και η προθυμία του να συμμετάσχει και να παίξει ενεργό ρόλο στη περαιτέρω ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κοινωνίας είναι πιο αισθητά παρά ποτέ. Όμως χρειάζεται πολλή δουλειά για να πετύχουμε τους στόχους μας αφού υπεισέρχονται λάθη όπως τα προαναφερθέντα στην εισήγησή μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με συλλογική εργασία που βοηθά την πρόσβαση σε άλλες κουλτούρες και την κατανόηση αυτών των κουλτούρων μπορεί να καταπολεμήσει τον ρατσισμό, να εξαλείψει τις προκαταλήψεις, να δημιουργήσει δυνατούς δεσμούς φιλίας και να συνεισφέρει στην αποκόμιση πλεονεκτημάτων από την ευρωπαϊκή παιδεία με την απόκτηση των κατάλληλων δεξιοτήτων και τη γνώση της νέας μεθοδολογίας και τεχνολογίας που σίγουρα ανοίγει νέα κανάλια επικοινωνίας.
Ο απώτερος στόχος της ΕΕ θα πρέπει να είναι ένα πανευρωπαϊκό αναλυτικό πρόγραμμα -σίγουρα με τις αναγκαίες διαφοροποιήσεις- το οποίο θα φέρει πιο κοντά τα κράτη μέλη της ΕΕ και το οποίο θα γίνει ο βατήρας για περισσότερη κατανόηση μεταξύ των κρατών διευκολύνοντας τη λύση προβλημάτων και διαφορών που σίγουρα θα προκύπτουν και σίγουρα δεν θα πέφτουν σε παγίδες των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ που φέρνουν την καταστροφή για τα δικά τους συμφέροντα.
Εν κατακλείδι, πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι η δημιουργία τις αίσθησης της ευρωπαϊκής ταυτότητας κατ’ ουδένα λόγο έρχεται σε αντίθεση με τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας. Αντιθέτως η ιδέα της ευρωπαϊκής υπηκοότητας διατηρείται ευλαβικά για να συμπληρώνει αυτή της εθνικής υπηκοότητας. Και γιατί όχι, η μία να συμπληρώνει την άλλη. Η ολοκληρωτική περιχαράκωση σε σοβινιστικές ιδέες, ή στην αντίθετη όχθη, η αδιάκριτη αποδοχή νέων ιδεών είναι πρακτικές που ουδόλως ωφελούν μια χώρα. Με άλλα λόγια η διατήρηση της εθνικής ταυτότητας είναι υψίστης σημασίας αλλά ταυτόχρονα τα θετικά «ευρωπαϊκά στοιχεία» πρέπει να υιοθετούνται μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας και ενοποίησης. Μόνο τότε μπορούμε να σώσουμε την ΕΕ.
* ΒΑ, ΜΑ, PhD, πρώην επιθεωρητή και πρώτου λειτουργού Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού