Εξήντα τέσσερα χρόνια συμπληρώθηκαν την Τρίτη από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μια επέτειο που για μια ακόμα φορά υποδεχθήκαμε με διθυράμβους και προσεγγίσαμε ως ευκαιρία για να αναδείξουμε μια σειρά επιτευγμάτων. Πόσο διαφορετική, όμως, είναι σήμερα η Κύπρος από αυτήν του 1960; Από τότε που ο Μακάριος αυτοαποκαλείτο ως η Κύπρος, ο κρατικός μηχανισμός λειτουργούσε ως κυβερνητικός και οι θεσμοί υπάγονταν στον Πρόεδρο; Τότε που οι μεγαλόσχημοι ήταν υπεράνω της δικαιοσύνης και οι νόμοι υπήρχαν απλά για να τους εξυπηρετούν;
Πόσο άλλαξε η Κύπρος από εκείνη την πρώτη εκδοχή της; Όταν η πολιτική ηγεσία λειτουργούσε με μόνη έγνοια το λαϊκό αίσθημα και την αυτοπροβολή, και για έναν αξιοπερίεργο λόγο, θεωρούσε ότι μπορούσε να κοροϊδεύει τους πάντες χωρίς επιπτώσεις; Απ’ όταν ο Μακάριος απέρριπτε τις προτάσεις Χάρντινγκ για να διεκδικήσει κάτι περισσότερο αφήνοντας μια σημαντική ευκαιρία να περάσει; Που, απέναντι σε κάθε λογική, απέρριπτε τέσσερις πρωτοβουλίες για επίλυση του Κυπριακού, συντηρώντας ένα πρόβλημα που κάθε χρόνο γινόταν και πιο δυσεπίλυτο; Πόσο πιο ώριμοι είμαστε από τότε που οδηγούμασταν στην πρώτη διχοτόμηση για χάρη δύο δήμων; Πόσο διαφορετική ήταν η στάση μας το 2004 όταν- όπως δήλωσε αργότερα ο Γιώργος Λιλλήκας- «ξεγελάσαμε» τους Ευρωπαίους εντασσόμενοι στην ΕΕ χωρίς λύση ή στο Κραν Μοντανά; Πόσο πιο ορθολογιστικά λειτουργούμε σήμερα που με το Κυπριακό σε πορεία οριστικής διχοτόμησης, όπως οι ίδιοι οι κυβερνώντες παραδέχονται, επιμένουμε να λειτουργούμε με μόνη έγνοια το εσωτερικό ακροατήριο; Kαταγγέλουμε την αδιαλλαξία της Τουρκίας και την απομάκρυνσή της από τη ΔΔΟ, ενώ τα μισά κόμματα απορρίπτουν την εδώ και 47 χρόνια συμφωνημένη βάση λύσης. Και φορτικά δηλώνουμε την πρόθεσή μας για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση ενός πλαισίου του οποίου τα μισά σημεία ο Πρόεδρος δεν αποδέχεται; Πόσο πιο σοβαρά και συγκροτημένα ενεργούμε; Πόσο διαφορετικά αντιλαμβανόμαστε το Κυπριακό και τον παράγοντα χρόνο; Πόσο καλύτερη αντίληψη αποκτήσαμε του μεγέθους μας και τoυ διεθνούς ισοζυγίου δυνάμεων;
Πόσο πιο ανεκτικοί γίναμε στην αντίθετη άποψη από τότε που όποιος δεν ήταν οπαδός του Μακαρίου κατηγορείτο για εξυπηρέτηση ξένων συμφερόντων; Πόσο διαφορετική ήταν η αντιμετώπιση της οποίας έτυχε η αντιπολίτευση το 2004 όταν όποιος διαφωνούσε με το «Όχι» και τον τότε Πρόεδρο χαρακτηριζόταν ως ξενοκίνητος, προδότης και χρηματισμένος; Ή σήμερα; Όπου η όποια κριτική ταυτίζεται από πλευράς κυβέρνησης με τις τουρκικές θέσεις και τη θέση του Προέδρου στην αποδόμηση αντιπάλων έχουν πάρει τα 10άδες κυβερνητικά fake accounts με μόνη ευθύνη τις καθημερινές επιθέσεις με ψευδείς κατηγορίες και φαιδρά υπονοούμενα προς όσους επικρίνουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη;
Πόσο άλλαξε το σύστημα στον τρόπο που διαπλέκεται; Από τότε που μόνη προϋπόθεση για ένταξη στη δημόσια υπηρεσία αποτελούσε μια συστατική επιστολή του Μακάριου; Πόσο πιο προσβάσιμο είναι σήμερα το Δημόσιο σε ανθρώπους εκτός του μηχανισμού των κομμάτων και κυρίως του περίγυρου του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος έχει εν τω μεταξύ πάρει τη θέση του Μακάριου, γεμίζοντας κάθε πόστο με συγγενείς και οπαδούς; Πόσο διαφορετικά είναι τα κριτήρια στελέχωσης της κυβέρνησης, απ’ όταν μόνη προϋπόθεση αποτελούσε η στήριξη προς τον Πρόεδρο ή η σχέση με αυτόν; Σε ποιο βαθμό υπερβήκαμε νοοτροπίες που επέβαλλαν πως το Δημόσιο και οι πολιτειακοί θεσμοί υπάρχουν για να βολεύονται και να συντηρούνται οι κομματικές και οπαδικές στρατιές και οι φίλοι; Πόσο περιορίστηκαν τα προνόμια επιχειρηματιών, δημόσιου τομέα και Εκκλησίας; Πόσο άλλαξαν οι κρατικές δομές, η παραγωγική βάση, η λειτουργία της Δημοκρατίας μας;
Πόσο άλλαξε η κοινωνία; Πόσο πιο ώριμα λειτουργεί, πόσο πιο δύσκολα καθίσταται πιόνι στη ρητορική και τα «θέλω» του συστήματος ή σε συνθήματα και πολιτικούς χωρίς περιεχόμενο; Πόσο λιγότερο ευάλωτη έδειξε να είναι στο λαϊκισμό και την εικόνα; Πόσο πιο υποψιασμένη αποδείχθηκε απέναντι σ’ έναν άνθρωπο ο οποίος υποσχόταν, ως στενότερος συνεργάτης του τέως Προέδρου, να αλλάξει όλα όσα ενοχλούσαν από τον τέως και την κυβέρνησή του; Πόσο πιο δύσκολα πείστηκε από έναν άνθρωπο που το μόνο που πρόταξε ήταν οι ακόλουθοί του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης; Πόσο ενοχλείται ο πολίτης από την παντελή έλλειψη διαφάνειας, την πλήρη άλωση του κράτους; Τη- χωρίς προσχήματα- διαπλοκή μεταξύ ΜΜΕ και εξουσίας; Πόσο ενοχλούν επαναλαμβανόμενες συνεργασίες που δεν στηρίζονται σε καμιά πολιτική αρχή παρά μόνο στον διαμοιρασμό των λαφύρων της εξουσίας; Πόσο διαφοροποιήσαμε αντιλήψεις που οδήγησαν στο σήμερα; Πόσο διαφορετικά αντιδρούμε;
Πόσο διαφορετική είναι η Παιδεία μας από τότε που ως μαθητές καλούμασταν κάθε χρόνο με έκθεση να επιβεβαιώσουμε πως «ο Μακάριος ζει και μας καθοδηγεί»; Όπου το σχολείο απλά υπήρχε για να συντηρεί τον διαχωρισμό και μύθους δεκαετιών; Ως επιβεβαίωση μιας πορείας που θα έπρεπε να είχε προ πολλού κριθεί; Πόσο αναπτύχθηκε η κριτική σκέψη, την οποία όλοι επικαλούνται; Πόσο πιο κοσμική και «ανοικτή» έγινε;
Πόσο έχει αλλάξει τελικά η Κύπρος; Από τα μικρά μέχρι τα μεγάλα; Πόσο διαφορετική είναι σήμερα η Δημοκρατία μας από εκείνη την ελλειμματική Δημοκρατία, 64 χρόνια πριν; Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι μετά από μια διαδρομή που περιλάμβανε ένα πραξικόπημα και μια εισβολή, την κατάρρευση της οικονομίας με τον παράλληλο πλουτισμό κάποιων και μια σειρά πρωτόγνωρων σκανδάλων που κατέστησαν τη χώρα πρωταγωνιστή της Ευρώπης για όλους τους λάθος λόγους, ότι η Κύπρος του 2024 διαφέρει ουσιαστικά από αυτήν του Μακαρίου; Της έλλειψης ανοχής και μέτρου, της ασυδοσίας, της ανηθικότητας, της ατιμωρησίας, της διαπλοκής;
Ο Μακάριος, 64 χρόνια μετά, ζει και μας καθοδηγεί. Η Κύπρος του 2024 είναι η Κύπρος του. Και το πολιτικό δυναμικό ο κλώνος του.
