Τα ποσοστά απασχόλησης και ο αριθμός των θέσεων εργασίας είναι συνυφασμένα με την πορεία μιας οικονομίας. Σε περιόδους ανάπτυξης, η απασχόληση βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και το αντίθετο συμβαίνει σε περιόδους ύφεσης, όπως για παράδειγμα την περιόδου της μεγάλης χρηματοοικονομικής κρίσης και της εξάπλωσης της πανδημίας. Η διασφάλιση υψηλών ποσοστών απασχόλησης, αποτελεί και κοινωνικό ζήτημα.
Μεγάλη είναι η συζήτηση η οποία αναπτύσσεται σταδιακά σχετικά με τον ρόλο της τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης και κατά πόσο αρκετές θέσεις εργασίας θα χαθούν λόγω των αυτοματοποιημένων διαδικασιών που θα υιοθετηθούν. Ενδεχομένως να υπάρχει βάση στη συγκεκριμένη ανησυχία, αλλά η τεχνολογική ανάπτυξη δεν μπορεί να περιοριστεί, όπως και ο ρόλος του ανθρώπου.
Αυτό που μπορεί να δημιουργήσουν οι εξελίξεις, είναι η δημιουργία νέων επαγγελμάτων και η ανάγκη αλλαγής των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ώστε να ανταποκρίνονται στο νέο επαγγελματικό περιβάλλον.
Επιπλέον, ανάλογα με τους οικονομικούς τομείς που στρατηγικά θέλει να αναπτύξει μια χώρα θα πρέπει να διαμορφώσει και την εκπαίδευσή της, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Το ποσοστό ανεργίας στους νέους παραμένει διψήφιο, την ίδια ώρα που υπάρχουν επαγγέλματα στα οποία παρουσιάζεται σημαντική έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού.
Το συγκεκριμένο στατιστικό στοιχείο ενδεχομένως να καταδεικνύει ότι αρκετοί νέοι τελειώνουν τις σπουδές τους και δεν μπορούν να βρουν δουλειά στον τομέα τους και να παρουσιάζονται αρνητικοί ως προς την εργοδότησή τους σε διαφορετικό τομέα, είτε λόγω έλλειψης προσόντων είτε λόγω του χαμηλού μισθού που προσφέρεται.
Οι μισθοί
Υπάρχουν και κάποιες απόψεις ότι, ενδεχομένως οι νέοι να προτιμούν να παραμένουν άνεργοι και να ζουν με τους γονείς τους παρά να εργαστούν για χαμηλή αντιμισθία. Αν αυτό ισχύει τότε θα πρέπει να δούμε ως Πολιτεία: α) πώς αλλάζει η συγκεκριμένη νοοτροπία, β) μέσα από ποια προγράμματα μετά τις σπουδές θα μπορούσε κάποιος να αποκτήσει δεξιότητες σε έναν τομέα διαφορετικό από αυτό των σπουδών του και γ) με ποιο τρόπο θα αυξηθούν οι πρώτοι μισθοί οι οποίοι δίνονται.
Φυσικά πρέπει να είναι αντιληπτό ότι, η αντιμισθία πρέπει να είναι συνυφασμένη με την παραγωγικότητα της επιχείρησης. Αν για παράδειγμα αυξάνονται οι μισθοί και οι ανελαστικές δαπάνες, χωρίς την ίδια στιγμή να αυξάνεται ο τζίρος, η επιχείρηση θα αντιμετωπίσει προβλήματα βιωσιμότητας. Οπότε, υπάρχει ένα σημείο ισοζυγίου που εργοδοτούμενοι και εργοδότες είναι ικανοποιημένοι και η επιχείρηση αποδίδει τα αναμενόμενα. Το ζητούμενο είναι, να υπάρχει η καλή διάθεση για εξεύρεση αυτού του σημείου.
Πέραν των ποσοστών απασχόλησης, θα πρέπει να γίνεται και ανάλυση του μισθού που λαμβάνουν οι εργοδοτούμενοι και των εισοδημάτων των αυτοεργοδοτούμενων. Αυτή η ανάλυση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων με την αύξηση του πληθωρισμού και την ακρίβεια. Υπάρχουν κατηγορίες ατόμων που έχουν δει τα εισοδήματά τους να έχουν αναπροσαρμοστεί είτε λόγω ΑΤΑ, είτε λόγω αυξήσεων που δόθηκαν. Η γενικότερη εικόνα, η οποία επιβεβαιώνεται και από εκθέσεις που δημοσιεύονται, είναι ότι αρκετά μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας δυσκολεύεται στην καθημερινότητά του.
Η ανισορροπία που παρατηρείται σε σχέση με το διαθέσιμο προσωπικό και τις θέσεις εργασίας σε συγκεκριμένους τομείς δημιουργεί το φαινόμενο των αυξημένων ποσοστών ανεργίας στους νέους από τη μια και την ανάγκη «εισαγωγής» ανθρώπινου δυναμικού από την άλλη, όπως για παράδειγμα στον ξενοδοχειακό τομέα.
Στις συζητήσεις γύρω από αυτό το θέμα γίνονται αναφορές και σε θέματα κουλτούρας, όπως δηλαδή η άρνηση του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού να εργαστεί σε συγκεκριμένους τομείς.
Οπότε, πέρα από τις συνθήκες πρώτης εργοδότησης θα πρέπει να υπάρχουν τα σωστά συστήματα αξιολόγησης, να αισθάνεται ο εργοδοτούμενος ότι έχει προοπτικές, να υπάρχει ευελιξία όσον αφορά τη δημιουργία οικογένειας και συνεχής εκπαίδευση.
Το ισοζύγιο μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο το οποίο χρήζει εμπεριστατωμένης ανάλυσης. Η χρήση της τεχνολογίας ενδεχομένως να μην βοηθά σε αυτό τον τομέα εφόσον ανά πάσα στιγμή, για παράδειγμα, ο εργοδοτούμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει πλέον το κινητό του για τη διεκπεραίωση συγκεκριμένης εργασίας. Κάποιες χώρες προσανατολίζονται στο να ρυθμίσουν νομικά τη δυνατότητα του εργοδοτούμενου να μην απαντά σε θέματα δουλειάς εκτός ωρών εργασίας.
Η ανεργία, πέρα από την οικονομική ανάλυση επηρεάζει σημαντικά την κοινωνία και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν εκείνες οι προϋποθέσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα στην κυπριακή οικονομία να απορροφήσει οποιουσδήποτε κραδασμούς και να διατηρήσει τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτό ο σχεδιασμός είναι ευκολότερος σε περιόδους που καταγράφονται πλεονάσματα και μείωση του ποσοστού του δημοσίου χρέους.
H ευημερία των πολιτών είναι συνδεδεμένη, πέρα από άλλους παράγοντες, με την πορεία της οικονομίας μιας χώρας, την ποιότητα ζωής και των υπηρεσιών που τους προσφέρονται από την Πολιτεία. Οπότε θα πρέπει να υπάρχουν οι μηχανισμοί που θα διασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή απασχόληση μέσω της διασύνδεσης της αγοράς εργασίας και του εκπαιδευτικού συστήματος, των αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας συμπεριλαμβανομένου και της αντιμισθίας και της δίκαιης κατανομής του φορολογικού βάρους.
