Έχουν περάσει πάνω από δυόμισι χρόνια από την τελευταία γεώτρηση της ExxonMobil στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά η εταιρεία πρόκειται να επανέλθει. Σε συνέντευξή του νωρίτερα αυτό το μήνα, ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, επιβεβαίωσε ότι η ExxonMobil σχεδιάζει νέο πρόγραμμα εξερευνητικών γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτἐς θα αρχίσουν στις αρχές του 2025, με την πρώτη γεώτρηση σε έναν πρόσφατα εντοπισμένο, με καλές προοπτικές, στόχο στο τεμάχιο 5, με την ονομασία «Ηλέκτρα», και θα ακολουθήσει αμέσως μετά μια δεύτερη εξερευνητική γεώτρηση στο τεμάχιο 10. Παρ' όλο που οι αρχικές αναφορές έλεγαν ότι ο σκοπός της δεύτερης γεώτρησης θα ήταν η περαιτέρω αξιολόγηση του κοιτάσματος «Γλαύκος», φαίνεται ότι η εταιρεία σκοπεύει να εξερευνήσει έναν νέο στόχο φυσικού αερίου στο τεμάχιο 10.
Η τελευταία φορά που η ExxonMobil πραγματοποίησε γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ ήταν στις αρχές του 2022, με επιβεβαιωτική γεώτρηση στο «Γλαύκος». Παρ' όλο που τα αποτελέσματα δεν έχουν δημοσιευθεί, το MEES ανέφερε ότι ήταν απογοητευτικά, με τα αποθέματα φυσικού αερίου να υπολογίζονται κάτω από 5 tcf. Η αρχική εκτίμηση, όταν ανακαλύφθηκε το κοίτασμα το 2019, ήταν 5-8 tcf.
Μετά την ολοκλήρωση της επιβεβαιωτικής γεώτρησης στο «Γλαύκος», η εταιρεία ξεκίνησε ένα πρόγραμμα σεισμικών ερευνών στα τεμάχια 5 και 10. Αυτές φαίνεται να ήταν επιτυχείς, με τον εντοπισμό πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Το σχέδιο τώρα είναι να εξερευνηθούν δύο από αυτά.
Εάν οι νέες γεωτρήσεις είναι επιτυχείς, και ανάλογα με το μέγεθος των ανακαλύψεων, η ExxonMobil θα εξετάσει τρεις επιλογές εξαγωγής φυσικού αερίου: αποστολή του μέσω αγωγού στην Αίγυπτο, πλωτή μονάδα LNG (FLNG), ή χερσαίο τερματικό LNG. Στο παρελθόν έλεγε ότι η προτιμώμενη επιλογή της θα ήταν ένα χερσαίο τερματικό παραγωγής LNG στο Βασιλικό, αλλά αυτό θα απαιτούσε ανακαλύψεις φυσικού αερίου τουλάχιστον 15 tcf. Με σχεδόν 5 tcf στο «Γλαύκος», ο επερχόμενος γύρος γεωτρήσεων θα χρειαστεί να αποδώσει άλλα 10 tcf για να γίνει αυτό εφικτό.
Δεδομένου ότι οι γεωτρήσεις και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων είναι απίθανο να ολοκληρωθούν πριν από το τέλος του 2025 και δεδομένου του χρόνου που απαιτείται για την αξιολόγηση των επιλογών ανάπτυξης, είναι πιθανό να φτάσουμε στο τέλος της δεκαετίας προτού η ExxonMobil είναι σε θέση να προχωρήσει στην εκμετάλλευση τυχόν ευρημάτων φυσικού αερίου.
Στρατηγική της ExxonMobil
Στη μακροπρόθεσμη στρατηγική της ExxonMobil, «το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παραμένουν απαραίτητα σε κάθε αξιόπιστο σενάριο», και αποτελούν περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου ενεργειακού μείγματος ακόμη και μέχρι το 2050. Σε αυτή τη στρατηγική η ExxonMobil επικεντρώνεται στην παραγωγή του δικού της LNG, αντί να εστιάζεται στο εμπόριο τρίτων, και σχεδιάζει να επεκτείνει την παραγωγική δυναμική της σε LNG.
Αντικατοπτρίζοντας αυτό, ο αντιπρόεδρος εξερεύνησης της ExxonMobil, John Ardill, δήλωσε σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη ότι η εταιρεία «θα συνεχίσει την αναζήτηση μεγάλων νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που μπορούν να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως το LNG και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ακόμη και όταν οι δαπάνες εξερεύνησης ολοένα και αυξάνονται». Αυτή θα βασίζεται σε μια πειθαρχημένη προσέγγιση «που συνεπάγεται την πλήρη αξιολόγηση πιθανών αποθεμάτων πριν η εταιρεία προχωρήσει σε έργα, για παράδειγμα στην Ανατολική Μεσόγειο».
Είπε επίσης ότι «η ExxonMobil επιδιώκει έναν συνδυασμό ελκυστικής γεωλογίας, σταθερών πολιτικών συνθηκών και της δυνατότητας μείωσης εκπομπών άνθρακα κατά τη διάρκεια παραγωγής».
Η εταιρεία θεωρεί το φυσικό αέριο ελκυστικό, «κατά προτίμηση σε περιοχές κοντά σε μεγάλες αγορές». Όλο και περισσότερο αναζητά να επενδύσει σε ευκαιρίες φυσικού αερίου «καθοδηγούμενες από την αγορά». Σημείωσε ότι η Αίγυπτος, όπου η εταιρεία βρίσκεται σε σχετικά αρχικό στάδιο, «συνδυάζει τα οφέλη μιας μεγάλης εγχώριας αγοράς και ευκαιρίες εξαγωγών μαζί με άλλους παραγωγούς στην Ανατολική Μεσόγειο».
Ο Ardill σημείωσε ότι η Κύπρος χαρακτηρίζεται από «πολλές, μέτριου μεγέθους, ανακαλύψεις.» Υπάρχουν πολλές «επιλογές ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων LNG στο νησί ή μιας πλωτής μονάδας υγροποίησης LNG».
Αλλά τόνισε ότι «η πρώτη προτεραιότητα είναι να αποκτήσουμε μια πλήρη εικόνα των πόρων της Ανατολικής Μεσογείου. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να καταλάβουμε πόσος πόρος υπάρχει, ποια είναι η σύνθεση του πόρου, σε τι είδος γεωλογίας βρίσκεται, και ποια είναι η παραγωγικότητα. Και μετά ερχόμαστε, μόλις μάθουμε αυτά, να κοιτάξουμε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για ανάπτυξη, που στην πραγματικότητα είναι ο πιο οικονομικός, με το χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.»
Η στρατηγική της ExxonMobil έχει περιγραφεί ως «go-big or go-home», με στόχο μεγάλες ανακαλύψεις. Η εταιρεία επενδύει σε περιοχές που θεωρεί ότι έχουν προοπτικές «υψηλής ανταμοιβής, έστω και αν το ρίσκο είναι υψηλό», εστιάζοντας σε έργα υψηλής απόδοσης. Η πιο αξιοσημείωτη επιτυχία της ήταν στην υπεράκτια Γουιάνα, όπου μέχρι στιγμής έχει ανακαλύψει πάνω από 11 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Αυτή είναι η στρατηγική που έχει κάνει την ExxonMobil την πιο επιτυχημένη εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο.
Σχέδια στην Αίγυπτο
Η ExxonMobil έχει σημαντική παρουσία στην αιγυπτιακή ΑΟΖ. Στις αρχές του 2023 απέκτησε δικαιώματα σε δύο νέα τεμάχια σε βαθιά ύδατα, το «Masry» και το «Cairo», που γειτνιάζουν τα τεμάχια 5 και 10 της Κύπρου. Αυτά είναι σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από ανθρακική γεωλογία, με πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα το διπλανό, γιγάντιο, κοίτασμα φυσικού αερίου «Zohr». Άλλα είναι ο «Κρόνος», ο «Δίας» και η «Καλυψώ» στο τεμάχιο 6 και ο «Γλαύκος» στο τεμάχιο 10.
Σε συναντήσεις τον Αύγουστο και Οκτώβριο με τον υπουργό Πετρελαίου της Αιγύπτου, Karim Badawi, η ExxonMobil είπε ότι έχει πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες στα τεμάχια «Masry» και «Cairo» και επί του παρόντος αξιολογεί τα δεδομένα. Η εταιρεία βρίσκεται στη διαδικασία κινητοποίησης ενός γεωτρύπανου για εργασίες στο αιγυπτιακό τεμάχιο «Βόρεια Μαράκια» το 4ο τρίμηνο του 2024. Αυτή θα είναι η πρώτη εξερευνητική γεώτρηση στα δυτικά της αιγυπτιακής ΑΟΖ. Μόλις ολοκληρωθεί, το γεωτρύπανο θα μετακινηθεί στο τεμάχιο 5 της Κύπρου.
Δεδομένης της δραστικής μείωσης της παραγωγής φυσικού αερίου της Αιγύπτου κατά 30% τα τελευταία τρία χρόνια, η χώρα αναζητεί με ανυπομονησία μια μεγάλη επιτυχία από τις προγραμματισμένες γεωτρήσεις το 2025.
Η ExxonMobil παρατείνει την παρουσία της στην Ελλάδα
Μια άλλη απόδειξη της δέσμευσης της ExxonMobil στην περιοχή είναι η απόφασή της να εισέλθει στην επόμενη τριετή περίοδο εξερεύνησης του υπεράκτιου τεμαχίου ‘South-west-of-Crete’. Η εταιρεία έλαβε επίσης εξάμηνη παράταση της μίσθωσης του τεμαχίου «West-of-Crete».
Οι έρευνες μέχρι στιγμής έχουν εντοπίσει δυναμικό φυσικού αερίου που η ExxonMobil σχεδιάζει να αξιολογήσει κατά την επόμενη περίοδο εξερευνήσεων. Αυτό θα επιτρέψει στην εταιρεία και τη συνεργάτιδά της, Helleniq Energy, να ολοκληρώσουν τη συλλογή και αξιολόγηση τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων και να εντοπίσουν πιθανούς στόχους για γεώτρηση.
Σύμφωνα με τη στρατηγική της, «να αποκτήσει πρώτα μια πλήρη εικόνα των πόρων», η εταιρεία δεν θα αναλάβει καμία δέσμευση για γεώτρηση έως ότου ολοκληρωθεί η απόκτηση και η αξιολόγηση δεδομένων.
Δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο
Οι δραστηριότητες της ExxonMobil στην Ανατολική Μεσόγειο επωφελούνται από τη συνεργασία της με την QatarEnergy, η οποία, εκτός από τα τεμάχια 5 και 10 στην Κύπρο, επεκτάθηκε φέτος με συμμετοχή 40% στα τεμάχια «Masry» και «Cairo» της Αιγύπτου.
Σε ένα στάδιο, το 2022, η ExxonMobil φαινόταν να αποσύρεται από την περιοχή, αλλά τα τελευταία της σχέδια δείχνουν πειστικά ότι επέστρεψε. Σύμφωνα με τη στρατηγική της για επέκταση του χαρτοφυλακίου της για LNG, η εταιρεία ξεκινά τώρα ένα μεγάλο πρόγραμμα εξερεύνησης και γεωτρήσεων, η επιτυχία του οποίου έχει τη δυνατότητα να καταστήσει την Κύπρο το κέντρο των δραστηριοτήτων της στην περιοχή.
*Ο Δρ Χαράλαμπος Έλληνας είνα ανώτερος συνεργάτης στο Παγκόσμιο Κέντρο Ενέργειας τού Ατλαντικού Συμβουλίου (the Global Energy Centre, the Atlantic Council)
